به گزارش پایگاه خبری «عصر ساختمان» به نقل از ایسنا، عبدالرضا گلپایگانی، چهارشنبه 26 شهریور در جلسه ستاد بازآفرینی شهری استان مرکزی که در اراک برگزار شد، رویکرد نوین بازآفرینی شهری را تشریح و بر اهمیت محله‌محوری به‌عنوان یکی از ارکان اصلی این برنامه تأکید کرد.

وی افزود: محله، به‌عنوان یک فضای کالبدی اجتماعی، نقشی کلیدی در مدیریت شهری ایفا می‌کند و شناسایی پروژه‌های محله‌محور نیازمند درک عمیق این مفهوم است. این رویکرد، که از اولویت‌های رئیس‌جمهور است، به دنبال شناسایی نمونه‌های موفق بازآفرینی و تعمیم آن‌ها به سراسر کشور است تا توسعه‌ای پایدار و مؤثر در مناطق ناکارآمد شهری محقق شود.

وی با تأکید بر نقش تشکل‌های مردمی، اجتماعی و جامعه‌محور به‌عنوان ستون‌های توسعه پایدار، اظهار کرد: جلب مشارکت فعال مردم در فرآیند بازآفرینی، کلید موفقیت این طرح‌هاست.

گلپایگانی، رویکرد بازآفرینی را فراتر از پروژه‌های صرفاً کالبدی دانست و گفت: هدف اصلی، توانمندسازی ساکنان مناطق ناکارآمد برای پیشبرد بهسازی محلات توسط خود آن‌هاست. هرچند در برخی محلات، اجرای پروژه‌های کالبدی مانند احداث زیرساخت‌های شهری ضروری است، اما تمرکز کلی بر پشتیبانی از مردم با ابزارهای مالی و برنامه‌های اجتماعی است. این رویکرد با شعار «نوسازی متکی بر توان مردم» دنبال می‌شود و تسهیلات بانکی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای تحقق این هدف شناخته می‌شود.

وی در ادامه به چالش‌های حاشیه‌نشینی در ایران، به‌ویژه در استان مرکزی، اشاره کرد و گفت: یکی از مشکلات اصلی این مناطق، نبود سند مالکیت است. در شهر اراک، 425 هکتار و در ساوه، 225 هکتار سکونت‌گاه غیررسمی شناسایی شده که به دلیل فقدان نظام رسمی و سند مالکیت، با مسائل متعددی مواجه هستند.

وی توضیح داد: سکونت‌گاه‌های غیررسمی بدون رعایت فرآیندهای قانونی شکل گرفته‌اند و مالکان این واحدها برای هرگونه اقدام در بازسازی، بهسازی یا افزایش بنا باید پروانه ساختمانی دریافت کنند. شهرداری‌ها نیز موظفند طبق قانون عمل کنند و از ساخت‌وسازهای غیرمجاز جلوگیری کنند.

معاون وزیر راه و شهرسازی تصریح کرد: شرکت بازآفرینی شهری مطالعات گسترده‌ای انجام داده و پیش‌نویس لایحه‌ای برای سنددار کردن سکونت‌گاه‌های غیررسمی تدوین کرده که مورد تأیید کمیسیون حقوقی دولت قرار گرفته و با کمیسیون عمرانی نیز هماهنگ شده است. امیدواریم این لایحه در صحن مجلس تصویب شود تا گامی بزرگ در رفع مشکلات حاشیه‌نشینی برداشته شود. سنددار کردن این مناطق نه‌تنها امنیت مالکیت را برای ساکنان فراهم می‌کند، بلکه زمینه را برای سرمایه‌گذاری و بهسازی پایدار مهیا می‌سازد.

وی همچنین بر ضرورت بازنگری برنامه اقدام مشترک گذشته تأکید کرد و گفت: برنامه جدید باید با اولویت‌بندی پروژه‌هایی که قبلاً در محلات اجرا شده‌اند، به تصویب ستاد بازآفرینی استان برسد. اگر سرانه‌های خدماتی مانند مراکز آموزشی، بهداشتی و تفریحی در مناطق کم‌برخوردار به حد نصاب برسد، این مناطق می‌توانند از وضعیت حاشیه‌نشینی و ناکارآمدی خارج شوند.

وی افزود: در شهرهای اراک و ساوه، ارائه خدمات زیرساختی و اجتماعی مناسب می‌تواند به بهبود چشمگیر شرایط این مناطق منجر شود. این خدمات شامل احداث مدارس، مراکز درمانی، فضاهای سبز و بهبود دسترسی به معابر است که همگی به کاهش نابرابری‌های شهری و ارتقای کیفیت زندگی کمک می‌کنند.

گلپایگانی با اشاره به قانون احیا و بهسازی بافت‌های تاریخی مصوب سال 98، اظهار کرد: وزارت راه و شهرسازی موظف به تهیه طرح‌های ویژه برای احیا و بهسازی بافت‌های تاریخی شده است.

وی خواستار اجرای این طرح‌ها در شهرهای تاریخی استان مرکزی، به‌ویژه بافت تاریخی اراک، با همکاری نزدیک شهرداری و سازمان میراث فرهنگی شد و تأکید کرد: حفاظت از بافت‌های تاریخی نه‌تنها ارزش فرهنگی این مناطق را حفظ می‌کند، بلکه می‌تواند به جذب گردشگر و توسعه اقتصادی کمک کند.

وی همچنین به مشکلات مسکن در منطقه کرهرود اراک اشاره کرد و گفت: 45 هزار واحد مسکونی در این منطقه در معرض خطر سیل و سایر بلایای طبیعی قرار دارند.

گلپایگانی از دستگاه‌های متولی خواست تا با جدیت برای رفع این مخاطرات اقدام کنند و برنامه‌های پیشگیرانه‌ای مانند مقاوم‌سازی واحدها و بهبود زیرساخت‌های زهکشی اجرا کنند. این اقدامات نیازمند هماهنگی بین دستگاه‌های مختلف و تخصیص منابع مالی کافی است.

وی به عملکرد بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در نوسازی منازل روستایی اشاره کرد و گفت: این بنیاد سالانه 200 هزار واحد مسکونی را با تسهیلات ارزان‌قیمت با نرخ سود 4 و 5 درصد نوسازی می‌کند. این تسهیلات نقش مهمی در بهبود شرایط زندگی در مناطق روستایی داشته، اما چالش‌هایی در ارائه تسهیلات به مناطق شهری وجود دارد.

مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران تصریح کرد: در سال گذشته، از 28 هزار نفر معرفی‌شده به بانک‌ها برای دریافت وام، تنها 4 هزار نفر موفق به دریافت آن شدند. این موضوع نشان‌دهنده ضعف در تأمین ابزار مالی برای نوسازی است که یکی از موانع اصلی پیشبرد برنامه‌های بازآفرینی محسوب می‌شود.

گلپایگانی تأکید کرد: بدون دسترسی گسترده به تسهیلات، شعار «نوسازی متکی بر توان مردم» به‌طور کامل محقق نخواهد شد. برای رفع این چالش، شرکت بازآفرینی شهری در حال راه‌اندازی صندوق ملی بازآفرینی است که با همکاری استان‌ها و تأمین 3 همت اعتبار از سوی این شرکت اجرایی خواهد شد. شهرداری‌های تبریز، تهران و استانداری قم قول مساعدت در تأمین منابع این صندوق را داده‌اند و سیستم بانکی نیز از این طرح استقبال کرده است. این صندوق با هدف ارائه تسهیلات برای ساخت و خرید مسکن در بافت‌های ناکارآمد طراحی شده تا مشکل کمبود تقاضا در بازار مسکن برطرف شود.

وی تصریح کرد: مشکل اصلی مسکن در کشور، نه کمبود تولید، بلکه ناتوانی متقاضیان در خرید است. با تقویت تقاضا از طریق تسهیلات ارزان‌قیمت، می‌توان انگیزه خرید را در میان مردم افزایش داد و بازار مسکن را در مناطق ناکارآمد رونق بخشید. این اقدام همچنین به کاهش فشار بر مناطق حاشیه‌نشین و بهبود شرایط اقتصادی ساکنان کمک خواهد کرد.

مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران در خصوص بهسازی معابر، گفت: شرکت بازآفرینی شهری متعهد شده طی سه سال آینده، تمام کوچه‌های خاکی در محدوده‌های بازآفرینی را حذف کند. برای این منظور، قیر رایگان برای آسفالت معابر تأمین خواهد شد و هیچ محدودیتی برای استان مرکزی در این زمینه وجود ندارد.

وی افزود: پس از حذف کوچه‌های خاکی، اولویت بعدی بهسازی آسفالت‌های فرسوده و مضمحل با استفاده از روکش آسفالت است. این اقدامات به‌منظور بهبود زیرساخت‌های شهری، افزایش ایمنی و ارتقای کیفیت زندگی ساکنان مناطق ناکارآمد انجام می‌شود. بهسازی معابر نه‌تنها دسترسی ساکنان به خدمات را تسهیل می‌کند، بلکه به کاهش آسیب‌های اجتماعی مانند جرم‌خیزی نیز کمک می‌کند.

گلپایگانی همچنین به خطرات ساخت‌وسازهای غیرمجاز هشدار داد و گفت: این سازه‌ها در صورت وقوع زلزله، خسارات جانی و مالی سنگینی را سبب می شوند و می‌توانند بحران‌های اجتماعی و امنیتی ایجاد کنند. به همین دلیل، کنترل ساخت‌وسازهای غیرمجاز و تقویت زیرساخت‌های ایمن در مناطق حاشیه‌نشین، از اولویت‌های اصلی شرکت بازآفرینی شهری است.

وی افزود:برنامه‌های نظارتی و پیشگیرانه برای جلوگیری از گسترش این ساخت‌وسازها در دستور کار قرار گرفته و هماهنگی با شهرداری‌ها و نهادهای محلی برای اجرای این برنامه‌ها ضروری است.

گلپایگانی در پایان به اجرای 450 پروژه بازآفرینی شهری در نقاط مختلف کشور اشاره کرد که شامل ساخت و تجهیز مدارس، مراکز بهداشتی، منازل مسکونی، فرهنگسراها، پارک‌ها و فضاهای سبز است و گفت: این پروژه‌ها با هدف توسعه و نوسازی مناطق شهری و بهبود شرایط زندگی در مناطق ناکارآمد طراحی شده‌اند و در حال حاضر در مراحل مختلف اجرا قرار دارند.

معاون وزیر راه و شهرسازی گفت: این پروژه‌ها با همکاری دستگاه‌های اجرایی، نهادهای محلی و مشارکت فعال مردم پیش می‌روند و انتظار می‌رود با تأمین منابع مالی و اجرای دقیق، تأثیرات مثبت و پایداری در این مناطق ایجاد کنند. این پروژه‌ها نه‌تنها زیرساخت‌های کالبدی را بهبود می‌بخشند، بلکه با ایجاد فضاهای فرهنگی و اجتماعی، به کاهش آسیب‌های اجتماعی و ارتقای کیفیت زندگی کمک می‌کنند.

وی افزود: موفقیت این پروژه‌ها به همکاری منسجم بین دستگاه‌ها و جلب اعتماد ساکنان بستگی دارد و شرکت بازآفرینی شهری متعهد به حمایت از این فرآیند با تمام توان است.