عصر ساختمان- ساختوساز در فضای سبز و تبدیل بوستانهای شهر تهران به مراکز تجاری- اداری موضوع تازهای نیست و شهر تهران همواره در دولتهای دهم و یازدهم و حتی پیش از آن در معرض اینگونه آسیب بوده است.
به گزارش پایگاه خبری«عصر ساختمان» به نقل از اقتصادآنلاین، حالا هم همان ماجرا کمی نگرانکنندهتر ازسوی رئیس کمیته محیطزیست شورای شهر تهران مطرح شده است. حقانی درنطق پیش از دستور روز گذشته خود در صحن شورا از تبدیل پهنههای فضای سبز تهران (S) در زمینهای ذخیره شهر به تجاری آن هم با اطلاع کمیسیون ماده ٥ ابراز نگرانی کرد؛ «با ادامه این فرآیند تا ١۰سال دیگر از عرصههای عمومی تهران جز معابر و چند پارک چیز دیگری باقی نمیماند.»
بیش از دوسال از لغو مصوبه دولت یازدهم برای واگذاری و فروش بخشی از پارک پردیسان میگذرد؛ شهرداری که در آن زمان بهعنوان یکی از مشتریهای این پارک مطرح بود، میخواست مسئولیت ساختوساز در این پارک را برعهده گیرد و این اتفاق همزمان بود با رسانهای شدن ماجرای فروش غیرقانونی بوستان مادر به یک بانک. آن زمان میگفتند، پولی که در ازای این پارک گرفته شده، صرف ساخت پل صدر شده است. این رویه درحالی در شهر تهران تحت عنوان تخریب بوستان عظیمی درخیابان شریعتی، تبدیل بوستانی در الهیه به بازار میوه و ترهبار و باز هم تغییر کاربری باغ گیاهی درمیدان تجریش و دهها مورد دیگر ادامه یافت که سازمان بازرسی کل کشور هم درسال ٩٣ گزارشی درباره عملکرد شهرداری تهران از «تغییر کاربری و تبدیل باغها و فضای سبز» پایتخت به شورا ارسال کرد. چندی قبل هم ماجرای تخریب پارک ارمغان جردن برای ساخت یک برج جدید ازسوی احمد حکیمیپور مطرح شد و حالا هم خطر بیخ گوش شهرک غرب است. محمد حقانی درتازهترین سخنان خود از این رویه ابراز نگرانی کرده است؛ «ساختوسازهای بیرویه و تغییر کاربری در تهران و بهویژه شهرک قدس ادامه دارد، چگونه ممکن است که کمیسیون ماده ٥ از درک این خطرات ناتوان و بیاطلاع باشد.»
او با بیان اینکه مشاورانی که طرح تفصیلی طرح تهران را به منظور ساماندهی و شرایط زندگی درکلانشهر تهران تعریف کردهاند، ساختار پهنهبندی را بهعنوان اصل محوری هدایت و نظارت بر ساختوسازها به منظور جلوگیری از تداخل غیرضروری کاربریها و ارتقای کیفیت محیط شهری قرار دادهاند، افزود: «درعمل شاهد هستیم که ساختارهای اقتصادی قبل از رونمایی طرح تفصیلی و پهنهها، شناسایی و به تملک درآورده شدهاند، پس از آن با توجه به سودآوری کاربری تجاری، بخش عمده این اراضی به تدریج و بدون توجه به تأمین خدمات، زیر سیطره ساختوساز تجاری آن هم خارج از نیاز و اولویت قرار گرفته است و سهم سرانههای تجاری در شهر تهران به خوبی این موضوع را روشن میکند و دراین میان سکوت و همراهی کمیسیون ماده ٥ نیز جای سوال دارد.»
اگرچه رویه فروش زمینهای پایتخت از گذشته وجود داشته است اما در سالهای ٩٢ با بهانه مشکلات مالی شهرداری این روند تندتری پیدا کرده است. رئیس کمیته محیطزیست شورای شهر تهران در اینباره گفت: «شهرداریهای مناطق نیز لاجرم به منظور تأمین منابع مالی، به هر تقاضا درخصوص تجاریسازی بدون رعایت به نیازمندیهای منطقه و محله و حتی بدون توجه به دسترسی و بار ترافیکی موافقت کرده و حتی در بسیاری از پروژههای مالسازی مشارکت دارند. همچنین در سراسر شهر پهنههای وسیع که گاهی در پهنه اراضی ذخیره توسعه و نوسازی قرار دارند، به ساختوساز و آن هم کاربری تجاری و گاهی اداری تخصیص داده میشوند که نمونه عینی آن، هایپرمال کوروش و شهرک اکباتان است که در سال ٨٣ درکنار بزرگراه ستاری ایجاد شد.»
او با بیان اینکه شورای شهر بهعنوان ناظر به سیستم مدیریت شهری باید به این مسائل دقت کافی داشته باشد، افزود: «ضوابط ساختوساز در شهرک غرب طبق بند یک صورتجلسه ٣٥، به تصویب کمیسیون ماده ٥ رسیده و در طرح تفصیلی شهر جدید تهران که در اردیبهشتماه سال ٩٥ تصویب شده، پهنهبندی پیشبینی شده برای شهرک غرب با عنوان بافت ارزشمند مسکونی معاصر بوده است. شهرک غرب تنها منطقه تهران است که با طراحی شهری مناسب ضمن رعایت استانداردهای شهرسازی شهرک گرفته و جزو معدود عرصههایی است که هنوز در فازهای ششگانه آن میتوان انسجام، وحدت و سرانه کافی فضای سبز را دید.»
حقانی با بیان اینکه الگوی اصلی شهرک قدس در ٣ دسته برجهای مسکونی، تراکمهای متوسط و ویلاهای دو طبقه تعبیه شده است، گفت: «براساس طرح یکپارچه در هر فاز این شهرک، زمینهایی با پهنهبندیهای مختلف درنظر گرفته شده است.»
او با بیان اینکه شهرک غرب به نحوی طراحی شده که سرانه فضای سبز بر مسکونی غالب است و فضای لازم و کافی تجاری نیز در آن درنظر گرفته شده، گفت: «مهندسان مشاوری که وظیفه تهیه طرح تفصیلی شهرک را برعهده داشتند، تأکید کردند که جانمایی تجاری و خدماتی براساس سرانه در شهرک انجام شده اما درعمل شاهد هستیم نهتنها زمینهای کوچک و بزرگ بهویژه در اطراف میدان اصلی شهرک به تجاری تبدیل شده بلکه مشاهده میشود مکررا کاربریهای خدماتی به تجاری تغییر میکند که بهعنوان مثال میتوان گفت، ساختمانی که نزدیک میدان بهعنوان پارکینگ درنظر گرفته شده بود، به کاربری تجاری تغییر یافته و حال جای سوال است که نقص قوانین و ضوابط شهرک غرب با چه اجازهای انجام گرفته است. نتیجه آشکار این مصوبههای ویرانگر آن شده که نهتنها خط آسمان و سیمای شهری بهطور کل به هم ریخته، بلکه به دلیل عدم رفع نیازهای مردم، کاربریهای اداری و خدماتی به داخل بافت مسکونی نفوذ پیدا کرده است.»
حقانی با اشاره به نمونههای دیگری از انحرافات درمحدوده شهرک غرب به مجتمع اداری آریو در خیابان فلامک شمالی که در پهنه R قرار دارد، اشاره کرد و گفت: «چگونه است که در این پهنه تجاریسازی صورت گرفته است. همچنین برجهای عرش که در پهنه F قرار دارند. گودبرداری این پروژه چنان وسیع و عمیق بود که دچار ریزش زمین شد. در پهنه ارزشمند مسکونی و در محوری که ویلاهای دو طبقه قرار گرفتند، واقع در فاز ٥ و جنب بیمارستان لاله یک خانه به مجموعه ورزشی و ماساژ اختصاص یافته و متأسفانه چند پلاک آنطرفتر تابلوی چند برند تجاری نصب شده که صراحتا مغایر با همجواری بافت فرسوده است و نیاز به مصوبه کمیسیون ماده ٥ دارد. همچنین ساختمانی اداری- تجاری با عنوانی خاص درجایی که قبلا فضای سبز عمومی بوده، درحال رشد است و این درحالی است که صددرصد زمین به زیربنا اختصاص داده و قصد دارند ساختمان تجاری و اداری خود را در ١٥ طبقه بسازند و جای سوال است که چگونه کمیسیون ماده ٥ به این ساختمان اجازه ساخت ١٥ طبقه آن هم در صددرصد زمین را داده است؟»
رئیس کمیسیون سلامت شورا با بیان اینکه مجتمع تجاری- مسکونی ایرانیان در دو طبقه تجاری و ٥ طبقه مسکونی ساخته شده و هماکنون به دنبال تغییر کاربری طبقات مسکونی به اداری هستند، گفت: «شکایت و اعتراضات مردم محلی دراین خصوص به جایی نرسیده و درحال حاضر دراین مجتمع اکثر واحدهای تجاری به کافیشاپ اختصاص داده شده که علاوه بر ایجاد ترافیک، آسایش مردم را نیز مختل کرده است.»
او درنهایت هشدار مهمی را اعلام کرد. حقانی با بیان اینکه چطور ممکن است عدهای متخصص در شورای شهر و کمیسیون ماده ٥ دور هم بنشینند و از درک خطرات اختصاص صرف پهنه S در زمینهای ذخیره شهر به تجاری ناتوان یا بیاطلاع باشند، گفت: «هیچ فرآیند و شرایط آیندهای جز نابودی برای تهران ندارد و لازم است بدون هیچ تعارفی هشدار دهم با ادامه این فرآیند تا ١۰سال دیگر از عرصههای عمومی تهران جز معابر و چند پارک چیز دیگری باقی نمیماند.»
از مشکلات شهران تا تدوین برنامه عملیاتی پدافند غیرعامل در مترو
جلسه روز گذشته شورا چند موضوع تذکر و همچنین مصوبه هم داشت. مرتضی طلایی، نایبرئیس شورا موضوع مشکلات حل نشده حادثهدیدگان شهران را مطرح کرد: «لازم است پیش از رسیدگی دستگاه قضائی مشکلات این افراد را حل کنیم.» سالاری، رئیس کمیسیون معماری شورا هم درباره واگذاری املاک شهرداری سخن گفت: «درخواست میشود جلسه مشترکی با شهردار، معاونین شهردار و سازمان املاک و مستغلات شهرداری تهران داشته باشیم و به صورت فنی و کارشناسی این موضوع مورد بررسی قرار گیرد.» چمران هم درپاسخ گفت: «ای کاش قبل از جوسازیهای رسانهای درخواست این جلسه و بررسی انجام میشد.»
اعضای شورا بررسی سالیانه ساختمانهای پرخطر تهران را به تصویب رساندند که به موجب آن ساختمانهای پرخطر شهر تهران سالیانه و میان خطر هر ٣سال یکبار توسط کارشناسان آتشنشانی و نظام مهندسی مورد بررسی قرار خواهد گرفت. همچنین تدوین برنامه عملیاتی پدافند غیرعامل در مترو تهران نیز در واکنش به نشستها و فروریزشهای زمین در تهران به تصویب اعضای شورا رسید و لایحه اصلاحیه ماده چهارم اساسنامه شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر نیز مورد بررسی قرار گرفت.