به گزارش پایگاه خبری«عصرساختمان» به نقل از ایسنا، سازمان زیباسازی شهر تهران 23 مهر سال گذشته، خانه‌ی تاریخی «اتحادیه» را پس از سال‌ها بی‌توجهی، تملک و بلافاصله کار مطالعه و بررسی روی این بنای تاریخی برای مرمت و کاربری آن را آغاز کرد، اقداماتی که تا همین چند روز پیش در آن‌ها هیچ صحبتی از استفاده از بخش خصوصی در برخی اقدامات مرمت و ساماندهی محوطه مطرح نشده بود، تا این‌که از چند روز پیش اطلاعیه‌ای برای یک مناقصه با عنوان «مجموعه خانه تاریخی اتحادیه» روی سایت سازمان زیباسازی شهر تهران قرار گرفت.

26  دی ماه سازمان زیباسازی شهر تهران، در بخش مناقصه و مزایده سایت اینترنتی خود یک مناقصه جدید را به‌روز رسانی کرد؛ «مناقصه اجرای عملیات گودبرداری، حفاظت از گود، اجرای سازه اصلی و سقف ساختمان‌های جدید مجموعه اتحادیه» به آدرس تهران خیابان لاله‌زار جنوبی، انتهای بن‌بست اتحادیه، خانه تاریخی اتحادیه به متراژ تقریبی شش هزار و 200 متر مربع. در این اطلاعیه شرایط متقاضیان، داشتن «حداقل رتبه 3 معتبر ابنیه از سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور» عنوان شده است.

عیسی علیزاده، رئیس سازمان زیباسازی شهر تهران، در این زمینه  توضیح می‌دهد: این مناقصه به معنای واگذاری بنای تاریخی «اتحادیه» به بخش خصوصی نیست. همه‌ی کارهای شهرداری تهران از طریق مناقصه انجام می‌شود. از سوی دیگر این که شهرداری این‌کار را انجام می‌دهد، به معنای آن نیست که ما پول ندهیم و هر کسی پول کمتری پرداخت کرد، کار را انجام دهد. مساله این است که سازمان‌هایی مانند سازمان زیباسازی یا شهرداری مرمت‌گر و کارشناسِ این تخصص را در اختیار ندارد.

او با بیان این‌که مرمت و ساماندهی بناهای تاریخیِ دیگرِ در اختیار سازمان زیباسازی یا شهرداری تهران نیز از طریق مناقصه انجام می‌شود، ادامه می‌دهد: پروژه‌ی عمارت «ارباب هرمز»، «باغ نگارستان»، «سردر باغ ملی» یا «میدان مشق» نیز از طریق این نوع مناقصه انجام شد که البته همه‌ی این پروژه‌ها، براساس نظرات کارشناسی میراث فرهنگی صورت می‌گیرد. به عنوان مثال در این نوع مناقصه‌ها برای رطوبت‌زدایی مجموعه‌ی تاریخی اتحادیه، تعبیه نقطه‌ای برای پارکینگ، تعویض سقف شیروانی‌ها یا کانال‌کشی باید همه‌ی موارد بررسی شده و براساس آیین‌نامه‌ای که وجود دارد، به نتیجه برسیم.

وی با اشاره به این نکته که او به عنوان مدیرعامل سازمان زیباسازی نمی‌تواند به تنهایی تصمیم بگیرد و یک شرکت را به عنوان مسئول کار معرفی کند، اضافه می‌کند: در این شرایط  اگر اقدامات مورد نیاز به خوبی انجام نشوند من موظف به پاسخگویی هستم. حتی ممکن است بگویند یک نفر دیگر با رقم کمتری می‌توانست این پروژه را به پایان برساند. این مناقصه به معنای آن است که هر کسی با عدد و رقم کمتری این کارها را انجام دهد، فقط کار مرمت و ساماندهی به او واگذار شود، نه اینکه آن را به بخش خصوصی بدهیم.

او با تاکید بر این‌که در حال حاضر سه پیمانکار مرمت به طور همزمان در مجموعه‌ی تاریخی اتحادیه در حال انجام کار هستند و مرمت ابینه‌ی میراثی را انجام می‌دهند، بیان می‌کند: سازمان زیباسازی شهر و شهرداری تهران موظف هستند همه‌ی پروژه‌های خود را به پیمانکارانی که رتبه و مجوز میراث‌فرهنگی دارند، بدهند. سه پیمانکاری نیز که امروز در این خانه مستقر هستند، پس از تائید میراث‌فرهنگی کار خود را آغاز کرده‌اند. ما نیزبراساس قاعده‌ای که تا امروز داشته‌ایم، همین کار را می کنیم. حتی میراث فرهنگی در نامه به سازمان زیباسازی اعلام می‌کند اگر ما نیاز به استفاده از پیمانکاری داریم، باید از پیمانکاران معرفی شده توسط آن‌ها استفاده کنیم.

مناقصه‌های زیباسازی به معنای واگذاری بنای تاریخی نیست

علیزاده بار دیگر با تاکید بر این‌که این مناقصه به معنای واگذاری به بخش خصوصی نیست، بیان می‌کند: ما کار مرمت و ساماندهی برخی اقدامات  را در مناقصه واگذار کرده‌ایم، نه مجموعه‌ی تاریخی «اتحادیه» را. شرکت مترو نیز برای هر پروژه‌ای مناقصه برگزار می‌کند. همه کارها به همین روش مناقصه انجام می‌شود. هرکس کار را با هزینه کمتری انجام دهد، این نوع پروژه‌ها به آن واگذار می‌شود.

وی درباره‌ی امکان واگذاری این نوع خدمات در بناهای تاریخی به میراث فرهنگی، توضیح می‌دهد: میراث فرهنگی اعتبار مالی ندارد، با این وجود ما حاضریم اگر میراث فرهنگی بگوید این پیمانکار چنین پروژه‌ای را انجام دهد و هزینه‌اش را خودشان متقبل می‌شوند، به آن‌ها بدهیم.

او اضافه می‌کند: با این وجود براساس آیین‌نامه معاملات سازمان زیباسازی «اگر بین پنج تا 15 پیمانکار که همگی واجد شرایط انجام این پروژه‌ها هستند، بخواهیم کسی را انتخاب کنیم آن کار باید با مناقصه رخ دهد تا بعدا حرفی نباشد که به عنوان مثال یک شخص آشنا وارد کار شده است.» در غیر این‌صورت میراث فرهنگی می‌تواند به ما بگوید که اجرای مرمت توسط پیمانکاران ما به خوبی رعایت نشده است. این اتفاق جز به بخش خصوصی مربوط نمی‌شود.

مدیرعامل سازمان زیباسازی شهر تهران تاکید می‌کند: حرف ما این است که همه‌ی نظارت و کاربری بر عهده ماست، پول آن نیز توسط ما پرداخت می‌شود. مشکلات وزارت عالیه را نیز سازمان زیباسازی انجام می‌دهد، اما شهرداری و زیباسازی از آن بهره‌برداری می‌کنند، بنابراین نمی‌توانیم این بهره‌برداری را به بخش خصوصی بسپاریم.

به گفته‌ وی، اگر شهرداری تهران بخواهد یک خیابان را پیاده‌راه کند قطعا این مناقصه را برگزار می‌کند و از میان همه‌ی واجدان شرایط کسی را با کمترین قیمت این اقدام را انجام دهد، انتخاب می‌کند، اما پیاده‌راه را به او نمی‌دهد، فقط از او می‌خواهد که با کمترین اعتبار این پروژه را به سرانجام برساند.

مرمت مجموعه تاریخی اتحادیه به کجا رسید؟

مدیرعامل سازمان زیباسازی همچنین درباره‌ی آخرین اقداماتی که برای مرمت این بنای تاریخی انجام شده است، به ایسنا می‌گوید: در طول سال‌های گذشته به دلیل بی‌توجهی به این بنای تاریخی بخش عمده‌ای از آن با مشکلات و آسیب‌های فراوانی مانند مقاومت بنا در مقابل آسیب‌های احتمالی مواجه شده است که موظفیم عملیات مقاوم‌سازی و استحکام‌بخشی ساختمان را آن هم با توجه به احتمال بارش باران و هر نوع ریزش هرچه زودتر انجام دهیم.

او با بیان این‌که از زمان تملک این بنای تاریخی زمان زیادی صرف مقاوم‌سازی، بررسی آسیب‌ها، مطالعه و وضعیت بناهای الحاقی این مجموعه‌ی تاریخی شده است، توضیح می‌دهد: مرمت کلی در این مجموعه در دو بخش در و پنجره و سقف که باید توسط مرمت‌کاران چوب انجام شود و برطرف کردن مشکلات رطوبتی تقسیم می‌شود که بر این اساس باید هر آنچه که باعث ایجاد رطوبت می‌شود را از بنا خارج کنیم تا از رطوبت، نشت آب و هر اتفاقی جلوگیری شود. از سوی دیگر حذف الحاقات و ضایعاتی است که باید به حالت اول بازگردانده شوند، نیز در دستور کار است.

وی با بیان این‌که تا کنون تقریبا 70 درصد کاری که باید برای مرمت خانه اتحادیه انجام می‌شده، به پایان رسیده است، ادامه می‌دهد: پیش‌بینی ما این است که فاز نخست را تا خردادماه سال آینده به پایان برسانیم و فاز دوم نیز در شهریور ماه سال آینده به نتیجه برسد.

علیزاده همچنین با بیان این‌که کمیسیون در این زمینه به صورت هفتگی تشکیل می‌شود، می‌افزاید: با توجه به آسیب‌هایی که در گذشته به آن وارد شده چیزی حدود پنج هزار کامیون نخاله‌های آوار از مجموعه خانه اتحادیه خارج کرده‌اند. از سوی دیگر به اذعان دوستان مستقر، بخش عمده‌ی کار برای نگهداری بنا انجام شده است.

او در ادامه با بیان این‌که ‌اراتفاع دیوارهای مجموعه‌ی اتحادیه بالاتر کشیده شده تا دسترسی راحت به آن از بین برود، ادامه می‌دهد: از سوی دیگر در حال بررسی ایجاد یک طرح فضای سبز برای این بنای تاریخی هستیم. آنجا در گذشته یک خانه باغ بوده است بنابراین هر زمان که قصد احیای این منطقه را داشته باشیم، باید به این اصل نیز توجه کنیم.

کاربری "اتحادیه"، قطعا فرهنگی و موزه است

او همچنین درباره‌ی کاربری این مجموعه بنای تاریخی می‌گوید: مجموعه‌ی تاریخی اتحادیه قطعا کاربری فرهنگی خواهد داشت و تحت هیچ شرایطی این کاربری تغییر نمی‌کند.

با این وجود علیزاده ادامه می‌دهد: یک‌سری پیشنهادات از منطقه نیز در این زمینه در دست بررسی است.

خانه – باغ اتحادیه معروف به خانه «دائی جان ناپلئون»، یا خانه میرزا علی اصغرخان اتابک (امین السلطان) صدراعظم سه پادشاه قاجاری ناصرالدین شاه، مظفرالدین شاه و محمد علی شاه که پس از فوت وی در سال 1295 شمسی توسط حاج رحیم اتحادیه از وارثان امین‌السلطان خریداری و با تفکیک آن به 30 سهم، بین فرزندانش تقسیم شد، در دهه 50 لوکیشن سریال معروف «دایی جان ناپلئون»، ساخته ناصر تقوایی بود و به همین نام نیز معروف شد. سال 1384 با گزارش یکی از روزنامه‌ها، این خانه از دل تاریخ بیرون آمد و از پیشنهاد اولیه برای ثبت سردر آن، کل حدود 9هزار متر باقی مانده خانه امین السطان و تنها باقی‌مانده باغ لاله زار در فهرست آثار ملی کشور ثبت شد.

پس از ثبت این بنا، کش‌وقوس‌های فراوانی به وجود آمد و این خانه – باغ رو به زوال رفت و پیچیدگی‌های حقوقی و وراثی انگار این خانه را طلسم کرده بود، تا سال 92، اما خوشبختانه در ششم آبان سال 92 طلسم این خانه شکسته شد و همزمان با هفته تهران جرقه‌ی احیای این خانه زده شد و کلید بر قفل هشت ساله انداختند تا دست‌کم خبرنگاران برای نخستین بار از این خانه بازدید کنند.

برخی اعضای سابق شورای شهر تهران، برخی مسئولان میراث فرهنگی وراث خاندان اتحادیه، نمایندگان سازمان های مردم نهاد و صاحب نظران و رسانه‌ها با کاشتن درخت در این بنا، نهال احیای خانه «اتحادیه» را کاشتند و در آن زمان مرتضی طلایی «قول طلایی» داد تا مصوبه تملک خانه اتحادیه توسط شهرداری تهران را در شورای اسلامی شهر تهران به تصویب برساند ، تا سرانجام پس از حدود دو سال از گذشت قول طلایی برای خانه اتحادیه و مصوبه شورای شهر تهران در 2 مهر سال 93 مبنی بر تملک این بنا، این عمارت یک سال بعد یعنی اواسط مهر ماه سال 95 به تملک سازمان زیباسازی شهر تهران درآمد.

عیسی علیزاده، رئیس سازمان زیباسازی شهر تهران در این باره می‌گوید: «خانه – باغ اتحادیه با توجه به مصوبه مورخ 2 /7/ 93 شورای اسلامی شهر تهران مبنی بر الزام شهرداری تهران به تملک و بازسازی خانه باغ معروف به «اتحادیه» در محدوده منطقه 12 شهرداری تهران و بهره‌برداری از آن به عنوان مرکز فرهنگی، هنری و دستور شهردار تهران مبنی بر الزامی کردن این مصوبه، در دستور کار این سازمان قرار گرفت و در راستای یکی از وظایف سازمان زیباسازی که مرمت و احیا بناهای تاریخی و ارزشمند پایتخت است، خریداری این بنا به عنوان مرکز فرهنگی و هنری دنبال و اجرایی شد.»