به گزارش پایگاه خبری «عصرساختمان» به نقل از قانون، اتفاقاتی همانند برج 27 طبقه هرمزان که از اساس به‌صورت غیرقانونی درحال احداث است. زور وزیر راه‌ و شهرسازی به مسئولان این برج نرسیده و رای صادر شده از سوی دادگاه عمومی قوه‌ قضاییه نیز روی زمین مانده است. مشخص نیست چرا نهادهای مسئولی همچون استانداری، شهرداری و اداره‌ اجرای احکام قوه‌ قضاییه نسبت به اجرای حکم دادگاه بی‌تفاوت هستند.

در میان این بی‌تفاوتی هر روز بر تعداد طبقات این برج افزوده می‌شود و تنها عاملی که هر ازگاهی مقابل سازندگان متخلف این برج می‌ایستد و پروژه را تعطیل می‌کند، وضعیت نامساعد جوی است. اما آنچه که بیش از هر مساله‌ای موجب نگرانی شده است، هشدارهای مدام سازمان آتش‌نشانی به هیات مدیره برج‌های مجتمع هرمزان درخصوص عدم ایمنی آن است. هشداری که به هیات مدیره بدون اختیار داده شده است. حال پرسش این است که آیا در صورت بروز حادثه‌ای همچون پلاسکو باز هم پاسخ روشنی به موضوع از سوی نهاد های مربوطه داده نخواهد شد؟

رای دادگاه بر توقف برج 27 طبقه هرمزان

شورای عالی معماری و شهرسازی نیز حکم بر توقف پروژه‌ی احداث برج جدید هرمزان داده‌است، اما باز هم کسی آن را اجرا نمی‌کند.

یک ماه پس از ابلاغ مصوبه‌ شورای عالی شهرسازی و معماری ایران (آذرماه 95) در خصوص غیرقانونی‌ بودنِ پروژه‌ برج جدید 27طبقه در فضاهای مشاع مجتمع مسکونی هرمزان و صدور دستور صریح «توقف عملیات ساختمانی» و «خروج شرکت عمران تکلار از مجتمع»، قاضی دادگاه تجدید نظر شعبه‌ 106 قوه‌ قضاییه نیز در حکمی جداگانه (دی ماه 95) این شرکت را محکوم کرده و دستور به رفع «تصرف عدوانی»، خروج و تحویل بخشی از زمین کارگاه ساختمانی به مسجد مجاور (مالک اصلی آن) داده است. این دو حکم قانونی به‌عبارت ساده‌تر نشان دهنده آن است که در ساخت این برج با زیرپا گذاشتن ضوابط و مقررات بالادستی، عملا به حقوق چند هزار نفر از مردم و ساکنین این مجتمع تجاوز شده ‌است.

عدم مالکیت شرکت عمران تکلار بر زمین پروژه، نادیده گرفتن ظرفیت‌های جمعیت‌پذیری، ترافیکی، خدماتی و ... منطقه در ساخت این برج و غصب زمین مسجد مجاور تنها بخشی از تخلفات صورت گرفته است. از آنجا که پیمانکار ساخت مجتمع مسکونی هرمزان و نیز مسجد الزهرا (س) هر دو شرکت عمران‌تکلار بوده‌ است، از سال‌ها پیش بخشی از زمین مسجد را برای سوء‌استفاده در آینده، مخفیانه برای خود نگه‌داشته است.

چرا رای دادگاه اجرایی نمی‌شود؟

حال پرسش این است که چرا تاکنون مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی و رای دادگاه اجرایی نشده است؟ این دستورها جهت اجرا به نهادهای مربوطه ابلاغ شده است اما در این مدت تنها عاملی که در عملیات اجراییِ این پروژه خلل ایجاد کرده، شرایط نامساعد جوی در بعضی روزها بوده‌ است و هیچ یک از دستگاه‌های مذکور اقدامی برای توقف این پروژه انجام نداده‌اند.

اخطار به هیات مدیره‌ای بی‌اختیار

چند روز پس از حادثه‌ ساختمان پلاسکو، شهرداری منطقه دو اخطار تازه‌ای به برج‌های مسکونی هرمزان ابلاغ کرد که در آن تصریح شده ‌بود به‌علت بسته ‌شدن «تنها خیابان مرکزی و مدخل امدادرسانی تعدادی از برج‌ها»، در هنگام بروز هرگونه حادثه‌ طبیعی یا انسان‌ساز، «امکان تردد، امدادرسانی و تخلیه‌ اضطرای ساکنین به‌دلیل انسداد تنها معبر ورودی و دسترسی به برج‌های مذکور میسر نیست ». در این نامه مالکان مجموعه برج‌های مسکونی هرمزان مورد خطاب قرار گرفته شده‌اند، حال آنکه آن‌ها هیچ اختیاری در مداخلات پیش ‌آمده و انسداد معابر نداشته‌اند و شرکت عمران‌تکلار به‌شکلی خودسرانه با این پروژه‌ غیر قانونی، یا با فروش کاربری‌های مشاعی به غیر این وضعیت را سبب شده‌ است. چند روز پس از این اخطاریه، اخبار 20:30 شبکه‌ دو گزارشی از این پرونده با این عنوان: «حکایت سازه‌ای که زور سازنده‌اش به قانون می‌چربه!» پخش کرده است اما بازهم خبری از اجرای قانون نبود.

برج هرمزان هر روز قد می‌کشد

سازه‌ فلزی برج 27 طبقه در زمان ابلاغ مصوبه‌ شورای عالی چهار طبقه بود. یک ماه بعد، در زمان صدور حکم دادگاه هفت طبقه شده ‌بود و امروز ساخت آن به طبقه‌ یازدهم رسیده ‌است. شرکت عمران‌تکلار با توانی مضاعف و صرف هزینه‌های بسیار کار را ادامه می‌دهد و آلودگی صوتی و محدودیت بصری فزاینده‌ این پروژه، درست مقابل دیدگان و گوش‌های هزاران نفر از ساکنان مجتمع، به آن‌ها که سال‌ها با تلاش و زحمت و استمداد از قانون برای احقاق حقوق خود کوشیده‌اند، همچنان ادامه دارد.

داستان هرمزان

مجتمع هرمزان، مجموعه‌ای از برج‌های بلندمرتبه‌ مسکونی در شهرک قدس (غرب) تهران است که طرح آن در دهه‌ 1350 تصویب و از همان زمان با تاسیس شرکت عمران‌تکلار (به سهامداری بانک عمران وقت و یک شرکت یونانی) اجرایی می‌شود. در طرح مصوب این مجتمع، 17 برج 14طبقه با تراکم‌هایی مشخص، به‌همراه تعداد محدودی کاربری آموزشی، تجاری و ورزشی (برای تامین نیاز سکنه‌ مجتمع) پیش‌بینی شده‌ است. بخش بزرگی از این طرح تا زمان حضور شرکت یونانی در ایران اجرا می‌شود. با خروج سهامدار یونانی در دهه‌1360، شرکت عمران‌تکلار زیر پوشش وزارت مسکن و شهرسازی وقت و بعدها بنیاد مسکن می‌رود. از آن سال‌ها به بعد، احداث مابقی طرح با اعمال تغییرات و بعضا تخلفاتی در کاربری‌ها، مساحت‌ها و تعداد طبقات برج‌های جدید همراه می‌شود؛ مثلا بخش عمده‌ای از فضاهای تفریحی و ورزشی اجرا نمی‌شود ولی در مقابل، برج‌هایی در این مدت ساخته می‌شوند که مساحت‌های بیشتری نسبت به طرح مصوب دارند؛ بعضی‌هایشان به جای 14الی18 طبقه، بالای 20 طبقه دارند.

سه برج مازاد ساخته شد

به هر ترتیب عمران‌تکلار که موظف بود پس از پایان ساخت هفدهمین برج از مجتمع خارج شود و اداره‌ آن را به مالکین بسپارد، به بهانه‌های مختلفی در مجتمع می‌ماند و ساخت‌وسازهای جدیدی را آغاز می‌کند. در دهه‌ 1380 در فضای مشاعی شرقی مجتمع سه برج جدید و مازاد بر طرح مصوب احداث می‌کند (برج نگین و برج دوقلوی نسترن). این برج‌ها بدون اخذ مجوزهای لازم احداث می‌شوند که نتیجه‌ آن این است که هم‌‌اکنون در مجتمع مسکونی هرمزان به‌جای 17 برج طرح مصوب، 20 برج وجود دارد. تخلف دیگر شرکت در این سال‌ها تبدیل فضای کوچک تجاری (با مساحت مصوب 2500 مترمربع) به مجتمعی بزرگ بالغ بر 7000مترمربع، با تعداد زیادی واحد اداری و تجاری است. در طرح مصوب، این فضای تجاری جهت خدمت‌رسانی داخلی به اهالی مجتمع پیش‌بینی شده‌است، حال آنکه عمران‌تکلار با افزایش مساحت، آن را تحت عنوان پروژه‌ «مجتمع تجاری هرمزان» به غیر می‌فروشد. هرچند این فضای تجاری غیرقانونی به علت تخلفات آشکارش، سال‌هاست که به حکم دادگاه متوقف شده‌است اما همچنان بخشی از راه‌های دسترسی مجتمع به خاطر آن مسدود است.

غصب بخشی از زمین مسجد برای ساخت برج هرمزان

اقدامات فوق در کنار تغییرات و تخلفات دیگری که در این سال‌ها عمران تکلار در نقاط مختلف مجتمع مرتکب شد، مانع از این نبود که همچنان فرصت سوء‌استفاده از فضاهای مشاعی مجموعه نباشد. این شرکت در دهه 1390 دست به اجرای نقشه‌ جدیدی زد و با خاکبرداری در قطعه‌ دیگری از زمین‌های مشاعی، ساخت برج تازه‌ای را (به نام «برج زرین» یا «برج 21») آغاز کرد. با آغاز خاکبرداری پروژه، اعتراض ساکنین مجتمع که سابقه‌ تخلفات پیشین عمران‌تکلار را به یاد داشتند بالا گرفت و با همراه‌شدن رسانه‌ها، شورای عالی معماری و شهرسازی ایران، راسا به موضوع ورود کرد و دستور داد تا بررسی صحت اسناد و پروانه‌های این پروژه، عملیات اجرایی آن تا طراز همکف متوقف شود.

وزارت راه و شهرسازی مجوز برج هرمزان را لغو کرد

چندماه بعد و در آذرماه 1395، این شورا نتیجه‌ نهایی بررسی‌های خود را در قالب مصوبه‌ای خطاب به استاندار و شهردار تهران اعلام نمود. مصوبه‎مذکور به‌صراحت «پروانه‌ صادره در خصوص برج زرین (شماره 21) را خلاف ضوابط و مقررات طرح جامع و تفصیلی ساخت‌وسازهای تهران تشخیص داده» چرا که اولا احداث آن «بیشتر از سقف تراکمی مجاز (250) مصوب» است و ثانیا «با استناد به ضوابط و طرح جامع و طرح تفصیلی تهران، احداث برج مذکور نیاز به مصوبه‌ جداگانه‌ کمیسیون ماده پنج و شورای عالی شهرسازی و معماری تهران دارد». در حالی که در این پروژه مجوزهای مذکور اخذ نشده‌است.مصوبه‌ قانونی شورای عالی معماری و شهرسازی ایران قاطع و صریح است. در روز تصویب آن، اسکلت برج 21 به طبقه‌ سوم رسیده ‌بود. مصوبه علاوه‌بر دستور به خروج شرکت عمران‌تکلار از مجتمع مسکونی هرمزان، تکلیف ساخت‌وساز انجام‌شده را نیزاین‌گونه مشخص می‌کند: «ساخت‌وسازهای مربوط به مجموعه ورزشی (که آن نیز تخلفی دیگر در این مجتمع است) و نیز برج شماره‌ 21 (موسوم به زرین) در حد وضع موجود متوقف و برای اختصاص به کاربری‌های خدماتی انتفاعی و غیرانتفاعی پشتیبان سکونت تثبیت شود». این مصوبه، به‌طور ضمنی بر مالکیت ساکنین هرمزان بر زمین و این پروژه صحه می‌گذارد.

چرا مسئولان بی‌تفاوتند؟

با بررسی‌های طولانی اسناد و مدارک و مجوزها و صدور رای دادگاه برای توقف این پروژه، تمام شک‌ها و شبهات برطرف شده و بر همگان مسلم شده‌ است که این پروژه اصولا و اساساخلاف است و هیچ سندی دال برقانونی‌ بودن آن وجود نداردو مصوبه‌ شورای عالی معماری و شهرسازی به عالی‌ترین نهاد مدیریت شهر (شهرداری) برای اجرا ابلاغ شده‌است. چرا عملیات اجرایی این برج متوقف نمی‌شود؟