عصر ساختمان- معاون میراث فرهنگی کشور در نشست خبری که به مناسبت بزرگداشت روز جهانی بناها و محوطههای تاریخی برگزار شد، به شعار امسال ایکوموس با عنوان «میراث فرهنگی و گردشگری پایدار» اشاره کرد و افزود: با توجه به اینکه استراتژی دولت در تعریف مقصدهای گردشگری، دستیابی به گردشگری پایدار است، به همین دلیل حفاظت و مرمت آثار تاریخی در اولویت قرار دارد.
به گزارش پایگاه خبری«عصرساختمان» به نقل از روابط عمومی معاونت میراث فرهنگی، نشست خبری معاونت میراث فرهنگی به مناسبت بزرگداشت روز جهانی بناها و محوطههای تاریخی (18 اوریل برابر با 29 فروردین) صبح امروز (26 فروردین ماه) در مرکز آموزش عالی میراث فرهنگی برگزار شد.
محمدحسن طالبیان با تاکید بر موضوع آموزش و اهمیت آن در نقش میراث فرهنگی کشور گفت: آموزش یکی از ارکان مهم حوزه میراث فرهنگی محسوب میشود، این در حالیست که هم اکنون در یونسکو نیز حضور مراکز آموزش عالی در کنار دستگاههای اجرایی به عنوان یک مدل و الگوی موفق به شمار میرود.
وی به شعار امسال ایکوموس جهانی با نام «میراث فرهنگی و گردشگری پایدار» اشاره کرد و افزود: درحال حاضر میراث فرهنگی و گردشگری پایدار در راستای شعار بینالمللی ایکوموس در راستای اهداف 2030 و توسعه پایدار کشورهای جهان قرار گرفته است.
او افزود: شعار امسال ایکوموس جهانی از اینرو بسیار اهمیت دارد که کشورهایی که از گردشگریِ تاریخی و فرهنگی برخوردارند به موضوع حفاظت و مسائلی که به پایداری میانجامد بیش از پیش اهمیت دهند. چون اگر به گردشگری هم با دیدِ پایداری نگاه نشود، میتواند تاثیرات مخربی به دنبال داشته باشد.
وی همچنین به سیاستها و برنامههای در پیش رو معاونت میراث فرهنگی و همچنین اقدامات ساختاری که در سالهای گذشته صورت گرفته، تاکید کرد و گفت: میراث فرهنگی در سالهای گذشته با وضعیتی روبرو بوده که حضور جدی در شوراهای تاثیرگذار مثل طرحهای بالادستی نداشت، موضوعی که میتوانست در مصوبات کمیسیون ماده 5 تاثیرگذار باشد و از توسعههای عمرانی و طرحهای مخرب ممانعت کند. با این وجود در دو و سه سال اخیر این موضوع در محورهای اصلی برنامههای معاونت و سازمان میراث فرهنگی کشور قرار گرفت.
طالبیان همچنین به ارتباط تنگاتنگ معاونت میراث فرهنگی با پژوهشگاه در حوزه مرمت اشاره کرد و افزود: در گذشته حوزه مرمت معاونت میراث فرهنگی به لحاظ زیرساخت از پژوهشگاه میراث فرهنگی کشور جدا بود در این سالها تلاش شده است حوزه مرمت با همکاری این دو بخش ارتباط نزدیکی پیدا کند.
معاون میراث فرهنگی کشور احیاء پایگاههای میراث فرهنگی را موضوع مهم دیگری عنوان کرد که در این سالها با جدیت به آن پرداخته شده است و افزود: به طوری که هم اکنون 90 پایگاه ملی و جهانی در کشور وجود دارد که درحال انجام اقدامات چندرشته ای هستند.
او در ادامه تعامل پایگاهها با مردم محلی و بسترسازی در این زمینه را نیز حائز اهمیت دانست و افزود: درحال حاضر بسیاری از نهادها از جمله شهرداریها در ارتباط جدی با مردم و مسئولان میراث فرهنگی هستند و در زمینه بستر سازی فرهنگی و ساختارهای گردشگری اقدامات گستردهای داشتهاند.
وی به نقش انجمنها و NGOها در حفاظت از میراث فرهنگی تاکید کرد و گفت: تعامل با انجمنهای میراث فرهنگی که از سالهای قبل متوقف شده بود هم اکنون آغاز شده و در راستای حفاظت از میراث فرهنگی برنامههای خوبی تدوین شده است، این درحالی است که ارتباط با مراکز علمی و دانشگاهی از جمله مباحثی است که منجر به پایداری میشود و برای تربیت نسل جدید امری ضروری است، به همین دلیل بدنه کارشناسی سازمان میراث فرهنگی که پیشتر با انتقال به شیراز تضعیف شده بود با تولید علم و ارتباط با مراکز دانشگاهی تقویت شده است.
طالبیان گفت: هرچند که تولید علم و ظرفیت سازی آموزش زمان طولانی را میطلبد، اما از دو سال پیش تاکنون اقدامات خوبی در اینباره صورت گرفته و امیدواریم به نتایج قابل قبولی دست پیدا کنیم.
او با اشاره به تشکیل شورای کمیتهها در حفاظت و مرمت و ثبت آثار تاریخی اظهار کرد: شورای راهبردی که ترکیبی از پیشکسوتان و نخبگان میراث فرهنگی هستند در شوراهای فنی استانها در حال فعالیتند، به طوری که درحال حاضر نه تنها مشارکت مردم در حفاظت و احیای بناهای تاریخی افزایش پیدا کرده که موتور تعیین حریمها نیز دوباره به راه افتاده و حفاظت و مرمت آثار تاریخی به همراه ساماندهی محوطه ها و ایجاد زیرساخت های گردشگری با جدیت آغاز شده است.
وی همچنین به پرونده های مشترک جهانی در حوزه میراث ملموس و ناملموس اشاره کرد و گفت: درحال حاضر حضور جدی میراث فرهنگی در حوزه فرهنگ و کشورهای نوروز یکی از دستاوردهای سازمان میراث فرهنگی محسوب میشود که با تقویت پروندههای مشترک جهانی همکاریهای فرهنگی بیشتری در حوزه میراث ملموس و ناملموس با دیگر کشورها داشته باشیم، این درحالی است که با اعتباری که امسال برای حفاظت و مرمت آثاری که در مرزهای ایران و گستره بزرگ ایران فرهنگی در نظر گرفته شده به حفاظت و مرمت این آثار بپردازیم.
طالبیان گفت: در سه سال اخیر میزان توجه به بناهای مشارکتی افزایش یافته و سازمان میراث فرهنگی تلاش کرده تا در این زمینه از تجربههای ملی و جهانی نهایت بهره را بگیرد.
معاون میراث فرهنگی کشور گفت: اواخر ماه آینده گروهی از کارشناسان و متخصصان ژاپنی به همراه کارشناسان ایرانی قرار است کارگاه آموزشی کارگاه چوب در عالی قاپو اصفهان برگزار کنند تا از تجربههای هیات ژاپنی که در زمینه مرمت چوب تخصص ویژهای دارند برای مرمت و حفاظت آثار تاریخی چوبی بهره گرفته شود.
وی افزود: با توجه به برنامهریزی که در حوزه مرمت صورت گرفته و همچنین استراترژی که دولت در تعریف مقاصد گردشگری دارد، آینده بسیار روشنی در انتظار حوزه مرمت است، چون یکی از موضوعاتی که در گردشگری پایدار اهمیت دارد این است که بخش های تاریخی مرمت و ساماندهی شوند.
میراث فرهنگی باید تبدیل به مطالبه اجتماعی شود
غلامرضا میثاقیان، مدیرکل دفتر حفظ و احیاء بناها و محوطههای تاریخی نیز در این نشست اظهار کرد: میراث فرهنگی باید تبدیل به مطالبه اجتماعی شود، در غیر اینصورت توفیقی حاصل نمیکند.
وی با بیان اینکه میراث فرهنگی برای پیشبرد اهداف خود نیازمند آن است که در آرامش و به دور از هیاهو و جنجال به فعالیت بپردازد، گفت: با توجه به وظایفی که دولت و قانون برای سازمان میراث فرهنگی کشور تعیین کرده، لازم است که کارشناسان و مسئولان این سازمان به دور از هر گونه جنجال و هیاهو از سیاستهای کلان دولت تبعیت کنند و با مکاتبه و مفاهمه با دیگر دستگاهها فعالیتهای خود را انجام دهد.
او افزود: مهمترین وظیفهای که بر دوش سازمان میراث فرهنگی و دیگر نهادها گذاشته شده، این است که میراث فرهنگی متعلق به همگان است و تازمانی که موضوع میراث فرهنگی تبدیل به یک مطالبه اجتماعی نشود توفیق چندانی حاصل نمیشود.
وی اظهار کرد: مهمترین راهبرد ما در سازمان میراث فرهنگی استفاده از فرهنگ مشارکت برای حفظ بناهای تاریخی است، زمانی که بحث مشارکت در استانها مطرح و آغاز شد، در بین استانها فقط 16 متقاضی وجود داشت اما سال 95 این آمار به 26 استان و 900 نفر رسید که این اتفاق نشاندهنده اقبال عمومی است.
میثاقیان با بیان این که توجه به استانهای مرزی، توجه به روستاها و مناطق کمتر توسعه یافته جزو اولویتها و راهبردهای اصلی سال جدید است، افزود: از آنجایی که در سالهای گذشته با کمبود اعتبار مواجه بودیم، به عناصر مهمی چون تزئینات وابسته به معماری کمتر پرداخته شد که خوشبختانه امسال در برنامه 6 توسعه قرار گرفته است.
وی با اشاره به ساماندهی محوطههای تاریخی نیز گفت: ساماندهی محوطه های تاریخی موضوعی است که به آن توجه چندانی نشده است نظارت صحیح بر اقدامات صورت گرفته از جمله فعالیتهایی است که به آن پرداخته میشود.آثاری که در سه سال گذشته مرمت شدهاند درحال حاضر در مرحله صفحهآرایی قرار گرفته و به زودی چاپ و منتشر میشوند.
او همچنین تاکید کرد: از سال جاری احکام مرت برای بناهایی که مرمت میشوند، صادر میشود تا مرمتها نظامند شده و با شیوه صحیح انجام شوند. هم اکنون نیز 150 حکم مرمتی صادر شده است.
آمادهسازی محوطههای اورامانات، فیروزآباد و محور ساسانی استان فارس برای ثبت در یونسکو
فرهاد عزیزی، مدیر امور پایگاههای ملی و جهانی همچنین در این نشست گفت: پایگاههای ملی یکی از دستاوردهای مهم این دوره محسوب میشود، چون این پایگاهها مجموعههایی بودند که در رکود کامل قرار داشتند و در حال حاضر با اعتبارات تزریق شده و برنامههای تدوین شده دوباره روی ریل قرار گرفتند.
به گفته وی، در پایگاههای ملی و جهانی، کارگاههای حفاظت و مرمت ایجاد شده که به صورت مشارکتی فعالیتهای گستردهای انجام میدهند.
وی افزود: ساماندهی و ایجاد زیرساخت، رفع نواقع و گسترش امکانات از جمله فعالیتهایی است که به ویژه در سایتهای جهانی پارسه و پاسارگاد انجام گرفته است. این درحالی است که آمادهسازی پایگاههایی چون اورامانات، فیروزآباد و محورساسانی استان فارس برای ثبت در فهرست آثار جهانی آماده شده است که برخی از این پرونده ها چون اورامانات که مشترک میان کردستان عراق، کردستان ایران و کرمانشاه است به تقویت صلح و امنیت کمک به سزایی میکند.
نگاه دولت به میراث فرهنگی شعاری نیست
فرهاد نظری، مدیر کل دفتر ثبت آثار تاریخی نیز در این نشست تاکید کرد: باید به فرهنگ نگاه عمیقتری داشت.
او با بیان اینکه فرهنگ میتواند فضای ملتهب دولتها را آرام کند و هم اکنون نگاه سازمان میراث فرهنگ و دولت به مقوله فرهنگ چنین است، تاکید کرد: نگاه دولت به میراث فرهنگی شعاری نیست و رویکرد سازمان میراث فرهنگی در جهت گردشگری پایدار با اتکاء به میراث فرهنگی است.
وی افزود: تمرکز بر مواریث حاشیه مرزها، توجه ویژه به میراث خلیج فارس و راهاندازی پایگاه دانش دریانوردی در خلیج فارس، توجه به سیراف و مجموعه غارهای نمکی از جمله اقداماتی است که قرار است امسال انجام گیرد.