به گزارش پایگاه خبری «عصر ساختمان» به نقل از مهر، علی بیت اللهی  درباره علل وقوع ریزش ساختمان های جانبی در اثر گودبرداری های غیر اصولی اظهار کرد: گودبرداری اصولی آن است که آسیبی به ساختمان های مجور در محل گودبرداری وارد نشود. چراکه در اثر گودبراری، خاکِ پیِ ساختمان های مجاور که بر اثر گذشت زمان، ثبات و استحکام خود را از دست داده اند، به دلیل ایجاد فشار منفی از سمت «هواخور»، آماده فرار به سمتی که خالی شده، هستند؛ درنتیجه زیر ساختمان های مجاور به یکباره خالی شده و ساختمان هایی که در کنار گود هستند، به اصطلاح مهندسی «می شکنند».

عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با بیان اینکه عمق پیِ اکثر ساختمان های قدیمی تهران حداکثر 3 متر است، افزود: این در حالی است که برای ایجاد گودبرداری برای ساخت و ساز جدید در محله های قدیمی، عمق گودهای ایجاد شده بسیار بیشتر از این مقدار است که نتیجه آن، ایجاد تمایل برای خارج شدن با فشار و یکباره خاک پی ساختمان های مجاور به سمت خالی است.

وی با تأکید بر اینکه باید برای گودبرداری، استحکام سازی اصولی ایجاد شود، ادامه داد: تثبیت کننده ها می بایست در دو جهت در ساختمان های مجاور به کار گرفته شوند: یک قسمت در کنار دیوارها هستند و قسمت دیگر، محل قرار گرفتن پیِ ساختمان های مجاور محل گودبرداری تا امکان خارج شدن خاکِ پیِ این ساختمان ها وجود نداشته باشد.

این کارشناس عمران و ساخت و ساز با اشاره به ریزش ساختمان گیشا در غرب تهران در روز سه شنبه هفته گذشته، خاطرنشان کرد: بخش جنوب شرقی این ساختمان در اثر گودبرداری زمین مجاورش شکسته شد در حالی که در ضلع شرقی ساختمان گودبرداری شده بود که نشان دهنده غیر مستحکم بودن تیر و ستون ساختمان فروریخته نیز هست؛ اما به هر حال عامل ایجاد شکستگی در ساختمان، گودبرداری بوده است.

بیت اللهی با یادآوری موارد متعدد ریزش ساختمان های قدیمی در تهران به علت گودبرداری های مختلف در پایتخت، گفت: در برخی موارد این فروریختن ها به تلفات جانی نیز ختم شده است؛ چراکه با توجه به انجام گودبرداری ها در نیمه های شب به خاطر رعایت مسائل ترافیکی، مهندس ناظر در هنگام گودبرداری ها حضور ندارد که برای اجرای این موضوع نیازمند مصوباتی هستیم تا مهندسان ناظر را موظف به حضور در هنگام گودبرداری ها کند.

وی به همه انبوه سازان و مسکن سازان گوشزد کرد: هنگام گودبرداری، عمق چاله های ساختمان را بیشتر از 3 تا 4 متر حفر نکنند تا به پیِ ساختمان های قدیمی تر فشار وارد نشود؛ در بیشتر گودبرداری های منجر به حادثه، عمق گود ایجاد شده از زیر پیِ ساختمان های کناری پایین تر رفته است.

متن کامل گزارش کارشناسی ریزش ساختمان گیشا

نوع حادثه: ریزش ساختمان اداری در خیابان گیشا

زمان رخداد: 16 خرداد 1396 ساعت 9:47

محل رخداد: خیابان گیشا نبش خیابان 36

علت حادثه: در ضلع شرقی این ساختمان زمینی به وسعت 250 متر مربع و به عمق 3 متر گودبرداری شده بود که به یکباره منجر شد ضلع شرقی ساختمان اداری تخریب شود و ساختمان ریزش نماید. گودبرداری غیر اصولی علت اصلی حادثه ذکر شده است.

توصیف حادثه:

نبش خیابان 31 و در ضلع شرقی خیابان نصر (گیشا) بخشی از یک ساختمان 4 طبقه قدیمی فروریخت. از این ساختمان به عنوان مرکز خصوصی آموزش موسیقی و نیز نمایشگاه نقاشی استفاده می شد. بیشترین آسیب وارده به ضلع شرقی ساختمان بوده است که ریزش در آن ضلع رخ داده است.

ساختمان دارای اسکلت فلزی و 4 طبقه بوده که حداقل در راستای طولی دارای سیستم مقاوم در برابر بار جانبی بادبندی است (در جهت عرضی با توجه به وجود نما مشخص نیست)، فونداسیون این ساختمان در راستای طولی مطابق شواهد از نوع نواری است.

میزان گودبرداری پلاک شرقی ساختمانی که ریزش کرده، حدودا به اندازه 3 متر از تراز فونداسیون پایین تر انجام شده است. بخشی از ساختمان که در گوشه جنوب شرقی قرار گرفته بوده به مساحت کمتر از 20 درصد از کل مساحت ساختمان، دچار تخریب شده است. شواهد اولیه نشان می دهد که در ضلع شمالی، سطح ریزش کرده، پاسیویی بوده است که وجود این پاسیو، انفصال دیافراگم سقف را نشان می دهد و طبیعتا قسمت های مجزا از کل دیافراگم رفتار متفاوتی نشان می دهند.

آنچه در دید اول عامل تخریب قسمتی از ساختمان می تواند باشد، وجود اتصالات ضعیف تیرهای متصل به آخرین ستون (جنوبی ترین ستون) در ضلع شرقی است که در اثر شوک تنشی وارده از باربری خارج و نهایتا تخریب انجام شده است.

البته می توان گفت که خارج شدن فونداسیون در قسمت جنوبی از باربری که به دلیل نشست ناشی از گودبرداری قطعه زمین شرقی مجاور بوده، دلیل اصلی این حادثه است که در این هنگام ستون به مرور دچار تغییر مکان و خارج شدن از آکس به سمت شرق می شود که نهایتا منجر به ریزش سطح باربر آن شده است.

آسیب دیدگان و تعداد جمعیت متأثر:

هنگام حادثه حدود 40 نفر در داخل ساختمان حضور داشتند که برخی از این افراد پس از حادثه خود با کمک دیگران به سلامت از ساختمان خارج شدند؛ آتش‌نشانان نیز حدود 20 نفر از این افراد را به سلامت از داخل ساختمان خارج کردند و فقط یک خانم 35 ساله در زیر آوار مانده بود که آتش‌نشانان وی را نیز از زیر آوار خارج کردند و خوشبختانه این حادثه تلفاتی جانی نداشت.

ضلع غربی ساختمان سالم مانده است.