به گزارش پایگاه خبری«عصر ساختمان»، اگرچه دولت برای جلوگیری از کلاه‌برداری و فروش چندباره یک ملک، ثبت معاملات در رایانه و ایجاد کد رهگیری و مهر دیجیتال را اجباری کرد اما در 21 بهمن‌ماه 94 محمدرضا دشتی اردکانی، رئیس کانون سردفتران و دفتر یاران اعلام کرد که شهروندان دیگر برای نقل‌وانتقال مسکن نیازی به اخذ کدرهگیری از مشاورین املاک ندارند.
مقصران اصلی بی ارزش کردن کد رهگیری
این موضوع باعث شد بعد از تاریخ اعلام‌شده به علت عدم توانمندی مسئولان مشاوران املاک آن زمان، این کد از اعتبار و ارزش افتاده و به‌صورت یک موضوع کاملاً صوری تصور شود.(حال‌آنکه به گواه مستندات رسمی از بازار مسکن اگرچه این کد اجباری نیست اما همچنان از بخشی از متقاضیان واقعی مسکن یعنی مردم از ارزش و اعتبار خوبی برخوردار بوده؛ و این موضوع به‌خوبی نشان می‌دهد علی‌رغم هرگونه تلاشی از سوی متصدیان اتحادیه مشاوران املاک این کد در ذهن مردم جای کرده و متقاضیان از آن به‌عنوان یک کد مطمئن یاد می‌کنند)
اما در این میان باید نگاه متفاوتی به عملکرد برخی از مشاوران املاک نیز داشته باشیم این عده به علت آن‌که اعتقاد راسخ به این اهمیت کد رهگیری نداشته اند، ارزش این کد را تخریب کردند. به‌هرحال به اعتقاد بسیاری از مشاوران املاک بی‌ارزشی کد رهگیری ناشی ازعملکرد 2قشراز مشاوران املاک یعنی متصدیان اصلی و مشاوران املاک غیرحرفه‌ای بوده است.
جدای ازمباحث ذکرشده این مصوبه توانست تأثیر دوچندانی در الکترونیکی کردن فعالیت‌های مشاوران املاک مؤثر باشد. هم‌اکنون بعید است بنگاهی در سطح شهر تهران پیدا شود که یک دستگاه رایانه به همراه یک فلش برای اتصال به سامانه ره‌گیری، در آن موجود نباشد. در این مدت همچنین، صدور کدرهگیری برای معاملات مسکن نیز به مطالبه حتمی خریدار و فروشنده یا موجر و مستأجر مبدل شده است.
اما در این میان از آنجایی که صدور کدرهگیری با منافع مالی برخی مشاوران املاک در تضاد است و این موضوع باعث شده این گروه از دلالان ملک با ترفندهای مختلف، ذهن متعاملان در بنگاهشان را نسبت به کدرهگیری منحرف کنند و عملاً قراردادها را در سامانه ثبت نکنند.
این در حالی است که اگر مردم و مراجعه‌کننده‌ها به بنگاه‌های املاک از امتیازها و محاسن کدرهگیری باخبر باشند و تفاوت فاحش بین یک مبایعه‌نامه یا اجاره‌نامه دارای کدرهگیری با یک قرارداد ملکی فاقد کدرهگیری را بدانند، هرگز در بنگاهی که اعتقادی به این کد ندارد، نخواهند ایستاد و در آنجا معامله‌شان را عقد نمی‌کنند. بررسی‌ها درباره ویژگی کدرهگیری معاملات مسکن نشان می‌دهد برخلاف جوسازی‌هایی که این روزها نسبت به این کد ایجادشده است و حتی دفترخانه‌ها هم آن را قبول ندارند، صدور کدرهگیری برای یک معامله امنیت آن معامله را در ابعاد مختلف تا 100 درصد تضمین می‌کند.
اما شاید در این میان مقصر اصلی کم‌ارزش شدن کد ره‌گیری ناشی از عملکرد غیر مطلوب مدیران و متصدیان اتحادیه مشاوران املاک باشد. این عده به علت ورود برخی از سازمان‌ها مانند سازمان ثبت‌اسناد به این قضیه نتوانستند توجیه‌های علمی و قانونی در خصوص کد ره‌گیری ارائه داده و نتوانستند با ارائه اسناد جامع و مشخص از کارکرد این کد در عقد قراردادهای بدون چالش و دغدغه ارزشمندی آن را در ذهن ارگان ها و سازمان‌های همسو با فعالیت مشاوران املاک بگنجانند.
به‌هرحال به نظر می‌رسد کد رهگیری که می‌توانست پشتوانه محکمی برای فعالیت‌های گسترده مشاوران املاک مبدل شود به دلیل بی‌کفایتی و عدم ایجاد اتحاد بین مشاوران املاک و خودرأی به مسیر پر چالشی کشیده شد درحالی‌که هم کنون بسیاری از حقوق‌دانان این کد را یک امتیاز مثبت به فعالیت‌های مشاور املاک دانسته و در توجیه مزایای آن بارها در رسانه‌ها قلم‌زده‌اند.
مزایای این کد از نگاه حقوق دانان
1-صدور کد ره‌گیری برای یک معامله امنیت آن معامله را در ابعاد مختلف تا درصد بسیار قابل‌قبول تضمین می‌کند. مبایعه‌نامه‌ای که به کد ره‌گیری مجهز می‌شود، دست فروشنده ملک را از انحراف یا کلاه‌برداری کاملاً می‌بندد، چون به‌محض صدور کد ره‌گیری برای یک معامله، کد پستی ملک مورد معامله در سامانه سراسری معاملات مسکن که همه آژانس‌های املاک به آن متصل هستند، ثبت می‌شود و آن ملک در فهرست املاک فروش رفته قرار می‌گیرد. در این حالت، صاحب جدید ملک ازنظر سامانه (و قانون) فردی می‌شود که آن را خریداری کرده است. درنتیجه در هیچ‌یک از بنگاه‌های املاک سراسر کشور، امکان فروش دوبارهٔ ملک توسط فروشنده اولی وجود ندارد. این ویژگی باعث می‌شود جلوی اتفاق تلخی که درگذشته در بازار مسکن رایج بود و به‌واسطه آن، صاحب یک آپارتمان نوساز ملک خود را درآن‌واحد، به چند نفر می‌فروخت، گرفته شود.
2- ویژگی دیگر کد ره‌گیری بازدارندگی آن برای دبه کردن فروشنده است. گاهی به دلیل افزایش تدریجی قیمت مسکن، معاملات متزلزل شده و فروشنده‌ها در فاصله فایل کردن املاک تا زمان امضای قرارداد در دفاتر املاک، نسبت به قیمتی که بر سر آن با دفتر یا فرد خریدار تفاهم کرده‌اند، تردید می‌کنند و درنتیجه قیمت جدید به مشتری پیشنهاد می‌کنند. این اتفاق حتی بعد از تنظیم مبایعه‌نامه هم ممکن است بیفتد، به این صورت که فروشنده‌ای که با خریدار قرارداد امضا کرده، شرط حضور در دفترخانه و انتقال سند را دریافت مبلغ بیشتر از ارزش معامله تعیین می‌کند؛ اما چنانچه خریدار کدرهگیری داشته باشد و متن مبایعه‌نامه در سامانه ثبت‌شده باشد، به‌هیچ‌وجه امکان فسخ، دبه یا تغییر در ارزش معامله وجود ندارد و سامانه سراسری به‌صورت اتوماتیک مانع تغییر در محتوای مبایعه‌نامه می‌شود.
3- مبایعه‌نامه‌ها و اجاره‌نامه‌های دارای کد ره‌گیری، به‌راحتی در مراجع قضایی و انتظامی قابل‌رسیدگی هستند.
4-مالک یک آپارتمان اجاره‌ای اگر برای اجاره‌نامه خود کدرهگیری داشته باشد، به‌راحتی می‌تواند سر موقع و در موعد قرارداد، واحد را از مستأجر تحویل بگیرد و در صورت مقاومت مستأجر از تخلیه و واگذاری واحد، با داشتن کد ره‌گیری خیلی زود و سریع حکم تخلیه برای او صادر خواهد شد.
5- اگر فروشنده‌ای نتواند مبلغ معامله را از خریدار سر موقع دریافت کند درحالی‌که واحد را تحویلش داده است، با داشتن مبایعه‌نامه دارای کدرهگیری می‌تواند این موضوع را پیگیری کند. برای دو طرف معامله ملکی، به‌محض صدور کدرهگیری توسط مشاور املاک، پیامکی از سامانه به تلفن همراهشان ارسال می‌شود که در آن، به هر یک از طرفین، ثبت معامله اعلام‌شده و عملاً با این پیامک، صحت کد ره‌گیری: (سلامت معامله) به آن‌ها اعلام می‌گردد.
6- افراد می‌توانند هنگام خرید، با استعلام از شهرداری از واقع‌شدن ملک در طرح‌هایی مانند مترو، فضای سبز و ... آگاهی پیدا کنند.
7- زمانی که مشاور املاک با رمز عبور و شناسه صنفی خود وارد سامانه می‌شود، هرگونه استعلامی که توسط وی انجام شود، در سامانه به ثبت می‌رسد. در این هنگام، اگر ملک هیچ‌گونه مشکلی نداشته باشد، سامانه آن را به‌عنوان یک معامله سالم ثبت کرده و برای آن کد ره‌گیری صادر می‌کند.
به‌هرحال با توجه به نکات بسیار مثبت ذکر شده می توان مقصر اصلی بی‌اعتباری این کد را در بی‌کفایتی مدیران جستجو کرد. این مدیران با عدم‌حمایت هم جانبه از تاثیر این کد درارتقای جایگاه مشاوران املاک پاسخ مناسبی به این سوال که چگونه یک مدیر بی‌کفایت را بشناسیم؟ را پاسخ دادند.