مدیران خودروعصر اعتبار

چالش تهران با «ساختمان های پرخطر»

عصر ساختمان- تهران مدرن با آسمان خراش ها و ساختمان های شیک و پر زرق و برق شاید تصویر زیبایی برای پایتخت باشد، اما این همان شهری است که حدود ۷ هزار ساختمان ناایمن را در خود جای داده است و هیچ کس نمی داند در صورت وقوع زلزله موعود چه بر سر آن ها می آید.

چالش تهران با «ساختمان های پرخطر»
نسخه قابل چاپ
شنبه ۰۵ اسفند ۱۳۹۶ - ۱۲:۳۹:۰۰

    به گزارش پایگاه خبری«عصر ساختمان» به نقل از فصل اقتصاد ، حادثه تلخ پلاسکو را می توان نقطه عطفی در موضوع ایمن سازی ساختمان های پایتخت دانست. پیش از آن که ساختمان چهارراه استانبول در آتش بسوزد، تبدیل تهران به کارگاه ساختمانی که فرغون فرغون آجر برود و گونی گونی سیمان بیاید یک افتخار بود. تامین بخش قابل توجهی از درآمدهای شهر از طریق صدور پروانه ساخت و تراکم فروشی برای بسیاری اتفاق مبارکی بود اما این موضوع که این ساختمان ها در صورت بروز هر نوع حادثه تا چه اندازه «تاب آوری» دارند، لا به لای خروارها سند گم می شد.
    ساختمان پلاسکو که فروریخت، از نماینده مجلس تا عضو شورای شهر و شهردار و حتی شهروندان از وضعیت ناامنی ساختمان های تهران ابراز نگرانی کردند. یکی مسئولیت را متوجه مدیران شهری دهه 70 می دانست و دیگری بر این عقیده بود که پیشبرد پروژه های شهر با تراکم فروشی، آینده ای بدتر از پلاسکو را برای تهران رقم می زند .
    داستان ناامنی ساختمان های تهران پس از ریزش ساختمان پلاسکو پای بسیاری از آمارها را هم به میان کشید. به طور مثال، معصومه آباد، رئیس کمیته ایمنی شورای چهارم شهر تهران تعداد ساختمان های ناایمن در پایتخت را 3 هزار ساختمان اعلام کرد، اما رحمت الله حافظی، عضو دیگر شورای شهر بر این عقیده بود که تهران میزبان حداقل 7 هزار ساختمان ناایمن است. اقبال شاکری رئیس کمیته عمران شورای پیشین نیز اعلام کرد: چهار هزار و 900 ساختمان در پایتخت در اولویت یک و دو هزار ساختمان در اولویت دو ایمن سازی قرار دارند .
    با وجود آمارهای گوناگون، واقعیت این است که ناامنی ساختمان ها را می توان از ابعاد مختلف همچون نوع نما، نحوه استفاده از ملک، تجهیزات آتش نشانی و ... مورد بررسی قرار داد. بر این اساس و به گفته مهدی داوری، مدیر عامل سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران در حال حاضر 7 هزار ساختمان پرخطر در تهران شناسایی شده است و به طور کلی بیش از 90 درصد از ساختمان های پایتخت ایمنی لازم را ندارند.
    بنا به اظهارات محمود قدیری، معاون پیشگیری سازمان آتش نشانی نیز 5 هزار ساختمان از ساختمان های ناایمن پایتخت دولتی هستند و بیش از 80 درصد از بیمارستان های تهران هم ناایمن محسوب می شوند. به این موارد باید گفته های علی اعطا، سخنگوی شورای اسلامی شهر تهران مبنی بر فقدان اطلاعات کافی در خصوص 230 برج پایتخت را اضافه کرد. اطلاعاتی که در تمام این سال ها به دلیل بی توجهی وزارت راه و شهرسازی برای الزام مالکان به تهیه «شناسنامه ساختمان» ناقص ماند .
    بیشترین و کم ترین تذکرهای شهرداری به ساختمان های ناایمن در مناطق
    ساختمان های ناایمن در تهران کم نیستند و متولیان برخورد و ایمن سازی آن ها نیز مشخص است. در نگاه عموم تصور بر این است که شهرداری تهران وظیفه برخورد و پلمب ساختمان های ناایمن اعم از دولتی و غیردولتی را دارد. این در حالی است که به گفته مهدی حجت، معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران مدیریت شهری امکان ورود قضایی به ساختمان های دولتی در حال استفاده را ندارد و دستگاه ها موظف اند نسبت به رفع موارد ناامنی ساختمان های خود عمل کنند. اتفاقی که به طور مثال پس از 7 مرتبه تذکر شهرداری به ساختمان شرکت «برق حرارتی» وزارت نیرو باید صورت می گرفت و نگرفت تا سرانجام این ساختمان در آتش بسوزد.
    در مورد سایر ساختمان ها نیز شهرداری بنا بر قانون تنها می تواند اخطارهای لازم را صادر کند و در صورت حاد بودن شرایط و بی توجهی مالک درخواست پلمب و ایمن سازی ساختمان را از مراجع قضایی کند، اتفاقی که در ماه های اخیر برای برخی از مراکز تجاری شهر از جمله پاساژ " رشتی ها " شاهد بوده ایم. علاوه بر این، مدیریت شهری در ماه های گذشته به مالکان شش هزار و 780 ساختمان در مناطق 22 گانه به طور رسمی تذکر داده است تا نسبت به رفع موارد خطرآفرین ساختمان های خود اقدام کنند. بنا بر آمار موجود، بیشترین تذکرها به ترتیب مربوط به مناطق 15، 12، 14 و 20 است و منطقه 4 نیز تاکنون کم ترین میزان تذکر را از سوی مدیران شهری دریافت کرده است.
    جدول 1: تراکم ساختمان های ناایمن در مناطق 22 گانه

    100 درصد از ساختمان های ناایمن شناسایی شده در منطقه 1 پرخطر هستند
    این جدول (جدول 1) که تعداد ساختمان های ناایمن شهر تهران را در دسته بندی ساختمان پرخطر، میان خطر و کم خطر نشان می دهد، حاکی از آن است که تا پایان سال هزار و سیصد و نود و پنج، 24.38 درصد از ساختمان های ناایمن شناسایی شده در منطقه 15، 20.37 درصد در منطقه 12، 11.07 درصد در منطقه 14، 5.66 درصد در منطقه 20 و 5.28 درصد در منطقه 1 قرار دارند.
    نکته مهم اما این است که در منطقه یک تمامی 358 ساختمان ناایمن شناسایی شده (100 درصد) در زمره ساختمان پرخطر محسوب می شوند. این میزان در منطقه 12، 90 درصد، منطقه 15، 89 درصد و در منطقه 20، 66 درصد است.

    همچنین به گواه "جدول 1"، 3.79 درصد از ساختمان های ناایمن شناسایی شده در منطقه 7، 3.14 درصد در منطقه 18، 3.09 درصد در منطقه 8، 3.03 درصد در منطقه 2، 2.76 درصد در منطقه 16 و 2.24 درصد در منطقه 11 قرار دارند.
    به گزارش فصل اقتصاد، آمارهای سازمان آتش نشانی و خدمات شهری شهرداری تهران نشان می دهد که 1.99 درصد از ساختمان های ناایمن شناسایی شده در منطقه 11، 1.92 درصد در منطقه 6، 1.77 درصد در منطقه 17، 1.62 درصد در منطقه 22، 1.59 درصد در منطقه 9، 1.34 درصد در منطقه 3، 1.22 درصد در منطقه 21 و 1.13 درصد در منطقه 19 قرار دارند.
    نمودار 1

    همچنین، منطقه 4 با شناسایی تنها 49 ساختمان ناایمن (0.72 درصد)، منطقه 10 با 62 ساختمان (0.91 درصد) و منطقه 5 با 63 ساختمان (0.93 درصد) بر اساس استاندارهای آتش نشانی به ترتیب کم ترین ساختمان های ناایمن پایتخت را در خود جای داده اند.
    نمودار 2

    فاصله 34 برابری ساختمان های ناایمن در مناطق
    به طور کلی، آمارهای موجود نشان می دهد که فاصله تعداد ساختمان های ناایمن در مناطق فاصله ای معنادار است به طوری که ساختمان های ناایمن شناسایی شده در منطقه 15 تقریباً 34 برابر ساختمان های ناایمن در منطقه 4 است. از سوی دیگر شناسایی یک چهارم ساختمان های ناایمن تهران در منطقه 15 و یک پنجم از آن ها در منطقه 12 که به قلب تاریخی و البته اقتصادی پایتخت معروف است جای تامل دارد.
    پردرآمدها و کم درآمدها سوار بر قطار ناامنی
    فراوانی ساختمان های ناایمن در منطقه 15 در حالی است که بنا بر سرشماری نفوس و مسکن در سال 95، این منطقه با 641 هزار و 279 نفر جمعیت و سکونت 204 هزار و 306 خانوار رتبه چهارم تراکم جمعیت در شهر تهران را از آن خود کرده است. همچنین، به گزارش دنیای اقتصاد و به گواه تحقیقات تیم دانشگاهی متشکل از استادان دانشگاه های تهران، خوارزمی و شیراز در خصوص " نوع و نحوه دسترسی پایتخت‌نشینان به امکانات و خدمات " که در سال 94 انجام شد، پنج منطقه محروم باید در اولویت بازتوزیع امکانات و خدمات شهری قرار بگیرند که منطقه 15 یکی از آن مناطق است.
    بنا بر یافته های این پژوهش ساکنان مناطق 6، 3، 1، 2 و 7 به ترتیب جزء پایتخت‌نشینان دارای رفاه شهری محسوب می‌شوند، البته رفاه مورد نظر این تحقیق در خصوص شهروندان منطقه 1 در شرایطی است که این منطقه با 487 هزار و 508 نفر جمعیت که شامل 166 هزار و 881 خانوار می شود بر اساس آمار سازمان آتش نشانی در رتبه پنجم مناطق پرخطر قرار دارد.
    گسل های با نام و نشان تهران
    از نظر زمین شناسی شهر تهران در نزدیکی رشته کوه البرز و در دشتی وسیع قرار گرفته است که چندین رشته گسل فعال اعم از اصلی و فرعی در آن وجود دارد. مهم‌ترین گسل‌های شهر تهران عبارتند از گسل مشا با طول تقریبی 200 کیلومتر، گسل شمال تهران با طول تقریبی 90 کیلومتر و گسل جنوب ری با طول تقریبی 20 کیلومتر.
    به عقیده بهرام عکاشه، پدر علم زلزله شناسی ایران در صورت وقوع زلزله در شهر تهران مناطق 1 ، 2 و 3 به دلیل حضور گسل‌های شمال تهران و مشا بیشترین آسیب را خواهند دید اما مناطق 7 ، 9،12،11 و 17 به دلیل وجود بافت متراکم و فرسوده، بیشترین آسیب پذیری را در برابر زلزله تهران خواهند داشت.
    نقشه گسل های تهران

    بیش از تذکر کاری نمی توانیم انجام دهیم
    شناسایی 6 هزار و 780 ساختمان ناایمن در تهران به معنای ضرورت اختصاص چندین میلیارد تومان بودجه برای ایمن سازی است که این امر نه تنها از نظر قانونی بر عهده شهرداری تهران نیست، بلکه با توجه به محدودیت های مالی شهرداری و بار بدهکاری که از دوره گذشته برجای مانده است، تقریباً غیرممکن است. به همین دلیل شهرداری تهران با ارسال تذکر به مالکان درخواست کرده تا ساکنان ساختمان ها نسبت به ایمن سازی بناهای خود اقدام کنند. البته موضوع بناهای متروک و خالی از سکنه که اغلب در بافت فرسوده پایتخت قرار دارند، متفاوت است و در این مورد شهرداری تهران با حکم قضایی می تواند نسبت به ایمن سازی بنا برای رفاه حال شهروندان اقدام کند.
    در همین رابطه شهردار تهران در روزهای گذشته طی گفت و گو با خبرگزاری مهر با اشاره به اقدامات شهرداری تهران در راستای ایمن سازی بافت فرسوده اعلام کرد: « مداخلات ما در حدی که اختیارات و مسئولیت های شهرداری اجازه می دهد، است. ما ساختمان هایی که در معرض خطر بیشتر هستند را شناسایی کردیم و به مالکان دولتی و خصوصی آن ها بارها تذکر داده ایم.»
    شهردار تهران افزود: « به لحاظ قانونی بیش از تذکر کاری نمی توانیم انجام دهیم؛ مگر اینکه از طرف دادستانی حکم صادر شود، اما واقعیت این است که نمی شود همه ساختمان های بزرگ را تعطیل کرد.»
    آن گونه که محمد علی نجفی، شهردار تهران بارها اعلام کرده، ایجاد زیرساخت برای زندگی امن شهروندان در پایتخت تنها با اقدامات و تسهیلات شهرداری تهران امکان پذیر نیست و لازم است با ورود وزارت راه و شهرسازی، سازمان نظام مهندسی و مجلس شورای اسلامی به قوانینی که گاه ریشه در دهه 50 دارند، شراط تغییر کند. مهم تر اینکه دستگاه های نظارتی نیز حین ساخت بنا باید نظارت بیشتری بر روند اجرای کار داشته باشند و مالکان طبق قانون موظف به تهیه شناسنامه ساختمان باشند.
     اقناع مالکان 6 هزار و 780 ساختمان برای ایمن سازی ساختمان ها به طور قطع کار آسانی نیست و در شرایطی که هنوز فرهنگ ایمن سازی ملکه ذهن شهروندان نشده است، نمی توان بدون پشتوانه قضایی امیدی برای رفع خطر از سوی مالکان داشت. با این وجود، نکته مهم این است که از این پس چه تمهیدات قانونی برای احداث ساختمان های امن در تهران و سایر نقاط کشور اندیشیده می شود؟
    مسیر فعلی که عملاً منجر به آن شده است که امروز برخی از ساختمان های نوساز هم ناایمن باشند می تواند سال ها ادامه پیدا کند اما تجربه ساختمان پلاسکو، شرکت برق حرارتی وزارت نیرو و مهم تر از همه زلزله تهران که معلوم نیست چه زمانی خودنمایی کند، دلیل خوبی است تا با مشارکت تمام دستگاه های مسئول از این پس از ساخت ساختمان های ناایمن یا بهره برداری غیراصولی از آن ها جلوگیری شود.

    برچسب ها
    پورسعیدخلیلی
    پربازدیدترین های ۲ روز گذشته
      پربازدیدترین های هفته
        رویداد ها در یک نگاه
        • ساختمان فردا ۴
        • ساختمان فردا ۳
        • ساختمان فردا ۲
        • نشریه ساختمان فردا ۱
        • شماره ۱۷ و ۱۸
        • ۰
        • ۰
        • هفته نامه
        • ۰
        آخرین بروزرسانی ۳ ماه پیش
        آرشیو
        آخرین اخبار