مدیران خودروعصر اعتبار

بهارستان نشینان تاکید کردند:

بافت فرسوده در پیچ و خم اعتبارات

عصر ساختمان- نوسازی و احیای بافت های فرسوده؛ موضوعی که هر ساله در بودجه دولت و برنامه های پنج ساله توسعه به آن پرداخته می شود و تب و تاب احیای این بافت ها بالا می رود، اما بعد از بسته شدن بودجه سالانه اعداد و ارقام مصوب شده برروی کاغذ باقی می ماند و به اجرا در نمی آید، و اگر اجرایی هم شود درصد تحقق آن پایین است.

بافت فرسوده در پیچ و خم اعتبارات
نسخه قابل چاپ
شنبه ۱۲ اسفند ۱۳۹۶ - ۱۶:۲۲:۰۰

    به گزارش پایگاه خبری«عصر ساختمان»، باید توجه داشت اگرچه شعار نوسازی و احیای بافت‌های فرسوده در کشور از برنامه سوم توسعه وجود داشته و با اینکه در برنامه چهارم و پنجم توسعه توجه ویژه‌ و جدی‌تری به این مسئله شده اما واقعیت این است که بهسازی بافت‌های فرسوده در سال‌های اخیر هنوز در پیچ و خم عدم تأمین بودجه و نبود تعامل مطلوب بین دستگاه‌های مسئول، تاکنون از پیشرفت محسوسی برخوردار نبوده است. اگرچه این روزها و سال‌های گذشته درباره بافت‌های فرسوده حرف‌های بسیاری گفته شده و طرح‌های مختلفی به تصویب رسیده است، اما حتی مسئولان نیز اذعان دارند که در بحث معضل بافت‌های فرسوده کشور از حرف تا عمل فاصله بسیاری وجود دارد، و اگر هم گامی در این مسیر برداشته شده باشد نه تنها از اثربخشی لازم برخوردار نبوده بلکه به دلیل کندی پیشرفت پروژه و عدم تحقق وعده مسئولان ذیربط تنها نتیجه به دست آمده بی‌اعتمادی مردم و گریزان شدن آنها ازمشارکت دراجرای چنین پروژه‌هایی بوده است. فقدان سیاست‌های مدون و عدم یکپارچگی مدیریت شهردر رویارویی با نوسازی بافت‌های فرسوده، شکاف فکری و نگرشی میان مدیریت طرح‌های نوسازی و جامعه مخاطبان ذی‌نفع و ذی‌نفوذ، عدم برخورد علمی ‌و به‌روز با پدیده نوسازی و متناسب با مسائل روز و شاخص‌های توسعه پایدار شهری و رویکردهای مقطعی و سلیقه‌ای در مواجهه با بافت‌های فرسوده از دیگر عواملی است که تاکنون روند نوسازی بافت‌های فرسوده را غیر ممکن و بدون صرفه اقتصادی برای دارندگان سرمایه جلوه داده است. آنچه طی سال‌های اخیر در احیای بافت‌های فرسوده بسیاربر آن تأکیدشده حضور بخش‌خصوصی در جان دوباره بخشیدن به این بخش از کلانشهرها‌ست. اهرم‌های بازدارنده برای سرمایه‌گذاران در حال‌حاضر قوانین و مقررات دست و پاگیر است، دولت باید با تسریع قوانین و مقررات و اخذ مجوزهای لازم در کوتاه‌ترین زمان و با ایجاد مکانیسم‌های تشویقی راه را برای سرمایه‌گذاران بخش خصوصی هموارکند. باید به این نکته توجه داشت به میزانی که در تهران بافت فرسوده وجوددارد، درکلانشهرها نیز به همین میزان و شاید بیشتر بافت فرسوده وجود دارد و باید احیا و نوسازی شود، باید برای بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده از سرمایه‌گذاری بخش‌خصوصی در کنار اعتبارات و تسهیلات دولتی استفاده شود. اما آیا به راستی نوسازی بافتهای فرسوده فرصت تعلل و آزمون خطای دولتی‌ها و خصوصی‌ها را دارد؟
    نمایندگان مردم در خانه ملت در این باره معتقدند که باتوجه به زلزله خیر بودن کشور باید احیا و نوسازی بافت های فرسوده در اولویت دولت قرار گیرد و اعتبارات تخصیص یافته فقط روی کاغذ باقی نماندو شاهد تسریع در احیاء و نوسازی بافت های فرسوده براساس اصول و استانداردهای لازم در برابر حوادث طبیعی باشیم.
    محمد رضا رضایی کوچی رییس کمیسیون عمران مجلس:
    ایجاد اشتغال پایدار با احیای بافت‌های فرسوده 
    بحث بافت های ناکارآمد شهری و افزایش میزان آن در کشور نگران کننده است، هر چند تلاش های بسیاری برای نوسازی بافت های ناکارآمد در حال انجام است، اما اگر جلوی ساخت و سازهای غیرایمن و غیراستاندارد گرفته نشود تمام تلاش ها بی اثر خواهد شد. با توجه به زلزله های اخیر که در سطح کشور اتفاق افتاده است باید بیشتر از گذشته به این مسئله بسیار مهم توجه شود. هرچند متاسفانه در برنامه های چهارم و پنجم توسعه کشور دولت ها موظف بودند که سالی 10 درصد از بافت های فرسوده را احیاء کنند اما شاهد این هستیم که در این دو برنامه بیش از 15درصد نوسازی در بافت های فرسوده نداشته ایم، که نشان می دهد توجه جدی در این زمینه از سوی دولت ها نشده است. مقرر بود درلایحه بودجه سال 1397 نوسازی بافت های فرسوده بیشتر مورد توجه قرا گیرد منتها با رقمی که در بودجه برای این موضوع در نظر گرفته شده است نمی‌توان امیدی به احیای بافت های فرسوده نه تنها در تهران بلکه در سایر نقاط کشورداشت. نکته قابل توجه در این بحث این است که نه تنها سرمایه گذاری دراین بافت ها می‌تواند باعث پیشگیری از حوادث خسارتهای جانی و مالی به کشور شود بلکه زمینه اشتغال را فراهم خواهدکرد. موضوع دیگری که دربحث نوسازی بافت های فرسوده باید به آن اشاره کرد این است که متوسط عمر ساختمانها درکشور پایین است و در این زمینه خلاء های بسیاری وجود دارد که از آن جمله می توان به استفاده نکردن از کارگر ماهر، مصالح با کیفیت و نبود نظارت از سوی دستگاه های ذی ربط اشاره کرد، که باعث شده هم بافت های فرسوده قدیمی به قوت خود باقی بماند و هم ساختمان های جدید در یک زمان کوتاه به بنایی فرسوده تبدیل شوند، که این نشان دهنده این است که در بحث ارتقاء کیفیت بسیار عقب هستیم. گویا همه دست اندرکاران و مسئولان مربوط درکشورمنتظر این هستند که زلزله ای در کشور رخ دهد و ساختمان ها تخریب شوند. بعد ازآن اقدام به پرداخت تسهیلات در قالب وام های کم بهره کنند که اگر این تسهیلات قبل از وقوع هر اتفاقی پرداخت شود می توان با هزینه کمتر از تخریب ساختمان ها در حوادث مختلف پیشگری کرد و خانه های بسیاری را مقاوم سازی کرد. ازطرفی این امر باعث می شود به معضل اشتغال که سال هاست کشور با آن درگیر است، پایان داده شود.
    باید به این نکته در بحث تولید مسکن توجه داشت، در حال حاضر عرضه و تقاضا در این بخش متعادل نیست و اقشار متوسط رو به پایین جامعه از داشتن خانه محروم هستند. اگر می خواهیم موضوع تولید مسکن در کشور را سروسامان و افزایش دهیم پیشنهاد می کنیم برای حل این مشکل و خانه دارکردن این بخش از اقشار جامعه به سمت احیاء بافت های فرسوده حرکت کنیم چرا که زیر ساخت های این بافت ها از جمله آب، برق، گاز وجود دارد و با ارائه تسهیلات ارزان قیمت و با سود پایین می تواند هم انبوه سازان را تشویق به احیاء این بافت ها کند وهم بسیاری ازمردم را خانه دار کند. از سوی دیگر اینکه می توانیم با استفاده از توان فنی و مهندسی و نیروهای ماهری که در این بخش هستند و به دلیل رکود بازار مسکن بیکار شده اند را دوباره وارد بازار کار کرد و چرخ های اشتغال را به حرکت درآورد و از همه مهمتر دیگر با وقوع حوادث طبیعی شاهد خسارات جانی و مالی بیشتر در کشور نخواهیم بود. 
    عبدالکریم حسین زاده عضو کمیسیون عمران مجلس
    اولویت بندی در احیای بافت های فرسوده
    حجم بافت های فرسوده در کشور بالا است و از سوی دیگر عمرساختمان ها در ایران نسبت به کشورهای توسعه یافته عمر پایینی دارد، و ساختمان های نوساز نیز در کمترین زمان به بافت فرسوده تبدیل می شود که این خود باعث به وجود آمد مشکلات بسیاری شده است. باید به این نکته توجه داشت اعتباراتی که هرساله در قالب بودجه های سالانه یا برنامه های پنج ساله توسعه ای روی کاغذ می‌آید اعتبارات نوشتاری روی کاغذ است و اعتبارات تخصیص یافته نیست. متاسفانه نه تنها درحوزه مسکن بلکه در بسیاری حوزه ها به دنبال حل مسائل و مشکلات بدون سیاستگذاری و برنامه ریزی هستیم که به طور یقین نمی توان امیدی به حل این مشکلات داشت. ای کاش مسکن مهر در بافت فرسوده احداث می شد. این طرح مزایای بی شماری دارد. احداث مسکن مهر در بافت فرسوده ظرفیت تامین مسکن افراد کم توان را ایجاد می کرد، همچنین بافت شهری ترمیم می شد؛ ضمن اینکه شبکه های زیر ساختی شهر نوسازی و مقاوم سازی می شد. بنابراین پروژه ای مانند مسکن مهر می توانست با تمام ابعاد مالی دربافت فرسوده احداث شود؛ اما درحال حاضر برای احداث مسکن مهر باید زیر ساخت های شهری را تامین و کاربری های آموزشی و رفاهی را ایجاد کرد؛ این درحالی است که دربافت فرسوده نیز این کاربری ها موجود است. باید به این موضوع توجه داشت، حدود 15 تا 19 درصد جمعیت تهران در بافت فرسوده ساکن هستند به طور یقین درلحظه وقوع مخاطرات طبیعی مانند زلزله یکی از بخش های بسیار آسیب پذیر بافت های فرسوده هستند که می‌توانند مورد مخاطره قرار گیرند، اگرمی خواهیم در برابر آسیب های احتمالی ضریب امنیت را بالا ببریم و به دنبال مقاوم سازی و نوسازی بافت های فرسوده باشیم، تنها چند راه پیش رو داریم. اولا درصد تخصیص اعتبارات را افزایش دهیم و در مرحله بعد اینکه وزارت راه و شهرسازی که درحوزه مسکن سیاست گذاری مناسب با بودجه و زیرساخت های فعلی را ندارد را مجهز به برنامه های عملیاتی و قابل اجرا در حوزه مسکن کنیم. درست است که مسکن مهر در دولت گذشته ساخته شد اما اگر دولت به جای اینکه به دنبال ساخت مسکن به هر عنوان باشد، اعتبارات را به سمت بافت فرسوده سوق می داد، می توانست به پروژه احیای بافت ناکارآمد شهری و دورکردن آن از لکه های مخاطره آمیز کمک کند. سوم اینکه در همه سکونتگاه های شهری مشخص است که درکدام مناطق بافت فرسوده در محدوده پرمخاطره یا مخاطره آمیز زلزله است. در این خصوص کشور باید به سمت اولویت بندی حرکت کند و مناطق یا بافت های فرسوده شهری  از شهرهای کشور را دراولویت هزینه کرد بودجه 97 قرار دهند. هرچند نوسازی بافت فرسوده درهمه نقاط کشور باید انجام شود؛ اما در استان تهران به دلیل میزان بالای خطرپذیری آن مقابل زلزله نوسازی بافت فرسوده از اهمیت بیشتری برخوردار است.
    یوناتن بت کلیا عضو کمیسیون عمران مجلس :
    نجات بافت فرسوده با حمایت از بخش خصوصی
    رقمی که در لایحه بودجه 1397 برای احیاء بافت های فرسوده در نظر گرفته شده است نه تنها نمی تواند جوابگوی بافت های فرسوده کل کشور بلکه تهران را نیز نمی‌تواند پوشش دهد. فقط برای خروج تهران از بحران بافت های فرسوده 10 برابر این رقم نیاز است. ازسوی دیگر اگر این رقم به صحن برای تصویب هم بیاید بیش از 40 تا 50 ردصد آن محقق نخواهد شد. در سنوات گذشته شاهد این بوده ایم رقمی که به بودجه عمرانی اختصاص داده می شود 40 درصد و در بهترین حالت 50 درصد آن محقق می شود. باید تاکید کنم اگر احیای بافت های فرسوده به بخش خصوصی واقعی سپرده شود به طور یقین بیشتر از دولت می توان در نوسازی این بافت ها قدم برداشت.  بخش خصوصی زمانی که در پروژه ای سرمایه گذاری می کند سریعا برای  بازگشت سرمایه خود پروژه را در کمترین زمان و با کیفیت بالا به سرانجام می رساند. اما دولت متاسفانه عشق و علاقه ای که بخش خصوصی برای به سرانجام رساندن پروژه ها دارد، ندارد . اگر در سال های گذشته به بخش خصوصی بها داده می شد، به طور یقین نتایج بهتری می توانستیم در نوسازی بافت های فرسوده به دست آوریم. باید دولت از بخش خصوصی برای احیاء و نوسازی بافت های فرسوده حمایت های لازم را انجام دهد. از سوی دیگر با توجه به اینکه خطر وقوع زلزله همیشه بیخ گوش شهروندان ما قرار دارد یکی از راه حل های منطقی و مبارزه با آن و کمتر کردن تلفات انسانی افزایش استحکام سازه ها است. با توجه به اینکه مانند ژاپن کشوری زلزله خیز هستیم اگر کارشناسان ناظر وجدان کاری داشته باشند به طور یقین می‌توان به احیا و مقاوم سازی بافت های فرسوده در برابر حوادث طبیعی از جمله زلزله امیدوار بود. اما متاسفانه برخی از سازندگان مسکن، مهندس ناظر را فقط برای امضاء استخدام می‌کنند. مجلس باید در این زمینه نظارت های خود را بیشتر کند و قوانینی را مصوب و کارشناسانی را از سوی خود برای نظارت کار ناظرین تعیین کند.
    نکته ای که در همه زلزله های بزرگ کشور ملموس بوده است، تخریب نشدن بناهای تاریخی است و این سوال همیشه مطرح است که چرا بناهای تاریخی در برابر زلزله مقاوم بوده اند و تخریب نشده اند؟ جالب است بدانید اولین قانون مدون در مقاوم سازی بناها و ساختمان ها در زمان یکی از پادشاهان اشوری مصوب شده است به گونه ای که اگر بعد از ساختمان سازی اتفاقی رخ می داد که موجب تخریب آن می شد و فرد مالک یا یکی از اعضای آن فوت یا دچار نقص عضو می شد باید سازنده و اعضای خانواده آن قصاص شود.  این قانون باعث شده بود تا بناهایی با مقاومت بالا ساخته شوند البته باید توجه داشت این همان نگاه مثبت و مسئولیت پذیری معماران و سازندگان آن دوران را نشان می دهد.
    زنگ خطر برای مسئولان
    انگار عادت کرده‌ایم منتظر اتفاق باشیم و بعد از نو بسازیم و یاد نگرفتیم که هزینه‌های گزاف بحران را به موقع به کار گیریم و با صرف هزینه‌های کمتر، آرامشی بیشتر بدون تلفات جانی و آثار روانی نامطلوب به ساکنین بافت‌های فرسوده کلانشهرها هدیه کنیم. به هرحال وجود بافت فرسوده در نقاط مختلف کشورو روندکند بازسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده زنگ خطری است برای مسئولان که با توجه به زلزله‌خیز بودن کشور، همواره انتظار احتمال وقوع یک حادثه شوم در آینده‌ای که هر لحظه دور ازانتظار نیست را داشته باشند. اما با این وجود معلوم نیست چرا گوش مسئولان صدای زنگ خطر را با وجود زلزله های چند سال اخیر و حتی چند ماه گذشته کرمانشاه را نمی‌شنود!

    برچسب ها
    پورسعیدخلیلی