مدیران خودروعصر اعتبار

طرح بازآفرینی شهری از ایده تا عمل

عصر ساختمان- طرح بازآفرینی شهری از سیاست های توسعه مسکن در دولت دوازدهم است که براساس سندملی راهبردی و با هدف اقدامات جامع در بافت فرسوده و تاریخی به همراه سکونتگاه های غیر رسمی در دستور کار قرار گرفته است.

طرح بازآفرینی شهری از ایده تا عمل
نسخه قابل چاپ
دوشنبه ۲۸ خرداد ۱۳۹۷ - ۱۴:۵۸:۰۰

    به گزارش پایگاه خبری«عصر ساختمان» به نقل از ایرنا، از سه دهه گذشته اقدامات متعددی در حوزه کالبدی و توسعه فضاهای شهری در اقصی نقاط کشور انجام شده که بسیاری از آنها در نهایت منجر به نتایج مثبت و سازنده ای نیز نشده اند؛ به همین طرح بازآفرینی شهری با الزام های قانونی در جهت ایجاد تحول در توسعه سرمایه گذاری در این بافت ها مورد توجه جدی قرار گرفته است.
    در سال های گذشته همچنین عوامل بسیاری از جمله امور اجتماعی و فرهنگی و حتی اقتصادی موجب شده تا هویت بافت های فرسوده و تاریخی به لحاظ کالبدی، گونه های بافت را با تغییرات نامتناسب روبرو ساخته و حتی آنها را بعدها با چالش مدیریت های شهری روبرو سازد.
    اما نکته حایز اهمیت در اجرای پروژه ها در بافت های فرسوده و تاریخی، لزوم توجه به شهروندان ساکن در آن با هدف ساماندهی این مناطق بود که پس از عدم موفقیت در بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده، این مساله تحت عنوان محله محوری در حوزه طرح بازآفرینی شهری مورد توجه خاص قرار گرفت.
    به همین لحاظ میزگرد بررسی و چالش های موجود بافت های تاریخی، فرسوده و سکونتگاه های غیررسمی از سوی خبرگزاری جمهوری اسلامی مرکز قزوین با حضورمدیران و کارشناسان این حوزه برگزار شد.

    **محله محوری مهمترین خصوصیت طرح بازآفرینی شهری است
    رئیس اداره عمران و بهسازی اداره کل راه و شهرسازی استان قزوین در این رابطه گفت: سند ملی راهبردی احیا، بهسازی و نوسازی شهری مصوب سال 93 تحت عنوان طرح ملی بازآفرینی شهری همه بافت های تاریخی، فرسوده و سکونتگاه های غیررسمی را در خود جای داده است.
    رافع ناصری فر ادامه داد: براساس مواد 59، 60 و 61 برنامه ششم توسعه همه دیدگاه ها در خصوص بافت های فرسوده و ناکارآمد به محله محوری تبدیل شده و هر یک از محله ها نیز براساس ویژگی و ظرفیت های خود تعریف و با استقرار نهادهای توسعه محلی، طرح مورد نظر استخراج و از طریق شهرداری و ستاد تسهیل بازآفرینی که متشکل از 24 دستگاه ذیربط است، اقدامات مشترک انجام می شود.
    این مسئول اضافه کرد: با توجه به تفاوت ویژگی های هر محله با محله دیگر، مجموع اقدامات صورت گرفته در نهایت منجر به طرح ملی بازآفرینی در سطح شهرها خواهد شد.
    ناصری فر یادآور شد: در سال های گذشته با تعیین حدود بافت های فرسوده، مسائل مقاوم سازی و بهسازی واحدها صورت گرفت که این مساله تنها به مساله کالبدی بناها پرداخت اما نسبت به مسایل فرهنگی و اجتماعی محله ها هیچ توجهی نشد.
    وی با اشاره به اینکه 12 شهر استان با 10 هزار هکتار مساحت مورد هدف بازآفرینی قرار گرفته که تعدادی از آنها دارای طرح مصوب و یا در حال تهیه است، گفت: از این میزان یک هزار و 350 هکتار بافت فرسوده تشخیص داده شده که نیمی از آن در قزوین قرار داشته و در عین حال نیز 520 هکتار بافت تاریخی این شهر نیز با بافت فرسوده همپوشانی دارند.
    وی افزود: نگاه جدید ما به بافت های تاریخی و فرسوده براساس ناپایداری و ریزدانگی بوده و با ارائه و ابلاغ شرح خدمات در طرح بازآفرینی شهری و نیز درس گرفتن از اقدامات صورت گرفته در سال های گذشته سعی داریم با پررنگ جلوه دادن بافت های تاریخی و ارزشمند و رونق بخشی به محله ها، محیط ارزشمندی را برای شهروندان خود در این بافت ها ایجاد کنیم.

    **عدم هماهنگی بین دستگاه های اجرایی، مشکل اساسی نظام برنامه ریزی کشور
    نایب رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان قزوین نیز در این میزگرد اظهار کرد: وقوع حوادث قهری، به خصوص زلزله یکی از مشکلات و معضلات موجود کشور است که هنوز چاره اساسی برای آن اندیشیده نشده است.
    عباس وثیق نیا افزود: با توجه به قرار گرفتن قزوین در پهنه بندی زلزله، 2 بحث اساسی یعنی الزام ضوابط و مقررات ویژه در امر ساخت و سازهای جدید و توجه به بناهای قدیمی در بافت های ناکارآمد درسال های گذشته تا حدودی مورد توجه قرار گرفته است.
    وی، سکونت یک چهارم از جمعیت کشور در بافت های فرسوده و ناکارآمد را یادآور شد و ادامه داد: وجود 504 هکتار بافت فرسوده در شهر قزوین لزوم توجه مسئولان را بیش از پیش به خود معطوف داشته که نگاه کالبدی به این نوع مناطق نمی تواند پاسخگوی نیاز ساکنان آن باشد بلکه پرداختن به مولفه های اجتماعی و فرهنگی و مشارکت مردم مناطق یاد شده در رشد و گسترش فضاهای موجود می تواند تا حدود زیادی راهگشای رفع معضلات قرار گیرد.
    وثیق نیا، قزوین را با جمعیت 88 هزار نفری خود سومین شهر کشور در سال 43 دانست که برای آن طرح جامع تهیه و در سال 47 نیز مورد تصویب قرار گرفت و یادآور شد: طرح جامع این شهر در سال های 55 و 65 نیز مورد بازنگری قرار گرفت که پروژه خیابان شهید انصاری شرقی در سومین بازنگری دیده شده است.
    وی اظهار داشت: متاسفانه اهمیت نظام برنامه ریزی و شهرسازی ما در 40 سال گذشته بیشتر بر موضوع وسایل نقلیه بوده تا انسان محوری، تا جایی که راه های دسترسی در شهرها بیش از انسان ها مورد توجه قرار داشته در حالی که اروپاییان از قرن ها پیش در نظام برنامه ریزی های خود به نقش انسان ها و آسایش آنان بیش از وسایل نقلیه توجه داشته اند.
    وی افزود: موضوعی که امروزه باید توجه کافی به آن داشت این است که برنامه ریزی ها باید با مردم باشد نه برای آنان و از این رو یکی از سیاست های کلی و کلان همانند دوران قدیم که نظارت های اجتماعی در محله ها از ارج و منزلت خاصی برخوردار بود، امروز نیز با توجه و اهمیت دادن به طرح های محله محوری، می توان شرح وظایف هر محله را براساس ویژگی ها و خصوصیت های همان منطقه دسته بندی و اجرا کرد.

    **اولویت دولت در حوزه مسکن، توجه به محله ها است
    رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان اداره کل راه و شهرسازی استان قزوین هم گفت: اولویت مهم دولت و مجموعه وزارت راه در حوزه مسکن، بحث بازآفریی و توجه ویژه به محله ها ، به خصوص بافت های ناکارآمد و تاریخی است.
    حامد عبدالرزاقی، بحث شهروند مداری و لزوم توجه بر انسان را محور توسعه برشمرد و ادامه داد: با توجه به اینکه مساله اساسی برای ما ایمنی و آسایش شهروندان در ساختمان های احداثی است اما این مساله در بافت های قدیمی با محدودیت هایی همراه بوده تا جایی که بازسازی بخشی از بناهای موجود در این نوع بافت که طی سال های گذشته صورت گرفته مشکلاتی را برای ساکنان آن به وجود آورده است.
    وی، عمق زیاد خاک های دستی تا 20 متر، وجود فضاهای خالی پر نشده و تعدد چاه های جذبی را از جمله مشکلات موجود در بافت های ناکارآمد شهری دانست و یادآور شد: اواخر سال 92 از سوی هیات چهار نفره استان به عنوان بالاترین نهاد تصمیم گیرنده با موضوعات فنی ساخت و ساز در استان مصوباتی از جمله آزمایش خاک و میزان مقاومت آن قبل از هر گونه ساخت و سازی در این بافت ها، تصویب شد.
    عبدالرزاقی اضافه کرد: در اواخر سال 96 نیز از سوی این هیات بازنگری دوباره ای در خصوص مسائل بافت های فرسوده صورت گرفت که براساس آن احداث ساختمان ها به صورت شمع ستون و استفاده از مهندسان ناظر پایه یک و 2 الزامی شد.
    وی افزود: همچنین مقرر شده قبل از احداث ساختمان جدید در بافت های فرسوده، مهندسان سازه و تاسیسات قبل از هر اقدامی ایجاد بستر مناسب به لحاظ خاک دستی و چاه های محل را مورد بازدید قرار داده و گزارش خود را تهیه کنند.
    به گفته وی، تخفیف 50 درصدی عوارض شهرداری ها و 10 درصدی خدمات مهندسان سازمان نظام مهندسی از جمله تشویق های در نظر گرفته شده برای این نوع بافت های شهری است.

    ** بافت های فرسوده و تاریخی 2 مولفه جدا از هم هستند
    مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان قزوین نیز در این نشست اظهار کرد: شاید عنوان بافت ناکارآمد جمع بندی از بافت های فرسوده و تاریخی باشد اما اگر بخواهیم این 2 مساله را با هم ترکیب کنیم در واقع یک کار غیرکارشناسی را انجام داده ایم.
    محمدعلی حضرتی به 540 هکتار بافت مصوب تاریخی شهر قزوین اشاره کرد و گفت: متاسفانه بخشی از این بافت از جمله حد فاصل خیابان بوعلی و فردوسی به بالا حتی در بافت ناکارآمد هم به حساب نیامده در حالی که جزو بافت تاریخی محسوب می شوند.
    وی با بیان ضرورت پرهیز از نگاه کالبدی به چنین مجموعه هایی و اینکه ما در خصوص یک شهر صحبت می کنیم نه در باره ساختمان های آن، گفت: با وجود آنکه ساکنانی با آداب و رسوم، فرهنگ و باورهایی خاص در مناطق شهری زندگی می کنند، هر نوع مداخله ای در آن باید سنجیده باشد و نمی توان مانند گذشته و تنها با نگاهی مکانیکی و صدور بخشنامه در آن مداخله کرد.
    حضرتی، استفاده از تجربیات سایر مناطق جهان در بازسازی و بهسازی بافت های تاریخی را الزام آور دانست و افزود: رم، فلورانس، وین، بارسلون و لیسبون نیز شهرهایی با بافت های تاریخی و کهن هستند که به موضوعات ساخت و ساز از گذشته های دور توجه خاص داشته و حتی مستندهای فراوانی را نیز در این رابطه تهیه کرده اند.
    وی تصریح کرد: شهر قزوین آثاری از دوران مادها تا قاجار و پهلوی را در خود جای داده و مناسب نیست که برای ایجاد شهری مانند هشتگرد جدید بخواهیم همه این آثار را به نابودی و قهقرا بکشانیم.
    وی با بیان اینکه تاکنون نگاه به قزوین تنها کالبدی صرف بوده و به هیچ عنوان به اشتراکات فرهنگی، اجتماعی و تاریخی آن توجهی نشده، گفت: با وجود برخی مداخله های هوشمندانه در برخی نقاط تاریخی از جمله محله آخوند، دیمج، تبریز، اما این اداره کل در هیچ یک از تصمیم گیری های شهری نقشی ندارد و این در حالی است که مداخلات صورت گرفته گذشته در برخی نقاط مانند خیابان شهید انصاری غربی، آن مکان ها را به نقاط حاشیه نشین تبدیل ساخته است.
    وی، مرکز محله آقا معصوم و بازارچه آن به همراه خانه تاریخی و ارزشمند ضرابی را از مهمترین آثاری برشمرد که براثر سهل انگاری و بی توجهی مسئولان وقت قزوین در گذشته به نابودی کشانده شده و افزود: متاسفانه چنین مجموعه های نفیس و گران قدر به هیچ عنوان قابل جبران نیستند.
    حضرتی، مطالعه پلاک به پلاک 540 هکتار از بافت تاریخی قزوین را از جمله اقدامات این اداره کل دانست و گفت: متاسفانه نگاه سوداگرانه به شهر باعث شده تا میزان بارگذاری در این بافت، بدون توجه به ظرفیت و پهنه بندی های موجود، علاوه بر ایجاد خسارت به تاسیسات زیربنایی معابر تعریض شده، برخی بناها از جمله مسجد 550 ساله محمدیه، حمام میرزا کریم و حتی مقبره حمدالله مستوفی را در آستانه نابودی قرار دهد.
    به گفته وی، تخریب 4.5 هکتاری محله قدیمی دباغان قزوین از سوی مدیران شهری سابق، امروز این منطقه را مانند شهرهای جنگ زده تبدیل کرده و چهره زشتی را نیز پیش روی زائران امامزاده حسین (ع) پدید آورده است.
    وی لزوم تاسیس یک شهرداری بافت تاریخی در قزوین را مانند شهرهای بوشهر و یزد الزامی دانست و افزود: هر چند فرصت های زیادی در حوزه بازسازی این شهر از بین رفته اما برای آینده قزوین به عنوان یک شهر تاریخی باید نگاه به آن نیز همسو با این پیشینه باشد.

    برچسب ها
    پورسعیدخلیلی
    پربازدیدترین های ۲ روز گذشته
      پربازدیدترین های هفته
        رویداد ها در یک نگاه
        • ساختمان فردا ۴
        • ساختمان فردا ۳
        • ساختمان فردا ۲
        • نشریه ساختمان فردا ۱
        • شماره ۱۷ و ۱۸
        • ۰
        • ۰
        • هفته نامه
        • ۰
        آخرین بروزرسانی ۳ ماه پیش
        آرشیو
        آخرین اخبار