به گزارش پایگاه خبری«عصر ساختمان» به نقل از ایسنا، محمد قاسمی معاون پژوهش های اقتصادی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی در ابتدای این جلسه با اشاره به حق شهروندان در دسترسی شفاف به اطلاعات و عملکرد شهرداری ها در ایران و جهان گفت: نگاه معمولی که به بودجه وجود دارد این است که بودجه یک سند تکنیکی است که در آن یک سری مسائل فنی در حوزه دولت مطرح می شود و کم تر ارتباطی با زندگی شهروندان دارد بنابراین خیلی ربطی به عموم مردم پیدا نمی کند.

قاسمی ادامه داد: اما واقعیت این است مطالعاتی که به لحاظ حقوقی و اجتماعی در سال های اخیر صورت گرفته، نشان می دهد بودجه یک موضوع تخصصی بین قوه مجریه، قوه مققنه، شهرداری و شورای شهر نیست، بلکه وقتی به منطق بودجه نویسی و تصویب بودجه برگردیم متوجه خواهیم شد که بودجه عالی ترین سطح گفت و گو میان دولت و ملت است.

از این جهات بودجه قبل از اینکه یک سند فنی باشد درباره حقوق ملت نسبت به دولت و حقوق دولت نسبت به ملت سخن می گوید. از حدود 10 سال قبل این موضوع مطرح شد که چه می توان کرد تا مردم کمی وارد این فضا شوند. هرچه آگاهی های اجتماعی نسبت به این اعداد و ارقام بیشتر می شود دولت بیشتر موظف به پاسخگویی خواهد شد.

معاون پژوهش های اقتصادی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی توضیح داد: بسیاری از کشورهای جهان عملکرد شفافی در قبال بودجه دارند. بسیاری از کشورها از جمله هند و افغانستان سالانه گزارش هایی را درباره عملکرد مربوط به بودجه منتشر می کنند. اتفاقی که در کشورهایی مثل آمریکا در حال رخ دادن است این است که ابتدا این سوال مطرح می شود که دولت با مالیات شما چه می کند؟ این حق شهروندان است که بدانند مالیاتی که پرداخت می کنند در چه راهی هزینه می شود. 

به گفته قاسمی یکی از دلایلی که این سوال مورد بی توجهی قرار گرفته است، شاید درآمدهای نفتی باشد. هر وقت دولت ها در تامین هزینه های خود دچار خودکفایی باشند باید انتظار داشته باشیم که پاسخ گویی نیز کاهش پیدا کند. در ایران نزدیک به 5 دهه است که این ارتباط برای پاسخ گویی قطع شده؛ به این دلیل که نظام مالیاتی ما مشکلات جدی دارد.

یکی از معیارهای شفاف سازی بودجه فرآیند تنظیم و تصویب بودجه است. صندوق بین المللی پول معیارهایی برای شفاف سازی بودجه تعیین کرده است. بر اساس این معیارها هر دو سال یک بار کشورها باید گزارشی درباره شفافیت بودجه ارائه کنند که این گزارش ها خود معیاری برای اعطای وام از این صندوق به کشورها است.

وی توضیح داد: این معیارها می گوید که علنی بودن کافی نیست و این نیز اهمیت دارد که در سطح فهم عموم چه مدارکی ارائه می شود و چه تلاشی در این زمینه می شود.

قاسمی درباره ایجاد سامانه شفافیت در شهرداری تهران نیز گفت: نقطه شروع این فعالیت در تهران باید پرسش شهروندان باشد. ما باید بدانیم شهروندان چه پرسش های اساسی دارند و سعی کنیم در بودجه بیشتر به این سوالات پاسخ دهیم و تعداد جداول و توضیحات به زبان دشوار را رها کنیم. هدف اول ما باید این باشد که به مردم توضیح دهیم اداره شهر هزینه دارد و همه باید این هزینه را بپردازند. هدف بعدی باید این باشد که به مردم اطمینان دهیم پولی که از جیب آن ها برداشته می شود در راه اولویت های خود مردم خرج خواهد شد. متاسفانه رابطه بین شهرداری و شهروندان آسیب دیده و بازسازی این رابطه کار یک روز و دو روز هم نیست.

در ادامه این جلسه سعید مدنی جامعه شناس با اشاره به اصطلاح توانمندسازی در لایحه بودجه شهر تهران گفت: گمان می کنم واژه قدرتمند کردن واژه درست تری باشد. انتشار بودجه به زبان ساده به دلیل دادن اطلاعات به شهروندان باعث قدرتمند شدن آن ها خواهد شد.

مدنی گفت: قرار است شفاف سازی شهروندانی را به وجود بیاورد که قابلیت مشارکت و مشاوره در امور را دارند. انتظاری که از مقتدرسازی شهروندان وجود دارد این است که رابطه قدرت با مردم از رابطه هرمی به یک رابطه افقی تبدیل شود. برای مقتدر سازی چهار عمل مهم باید صورت گیرد که یکی از آن ها شفاف سازی و دسترسی شهروندان به اطلاعات است. در برنامه های مبارزه با فساد، این اطلاعات به شدت می تواند موثر باشد.

سعید مدنی در ادامه توضیح می دهد: مرحله بعد مشارکت و فراگیری است. هر اندازه که مشارکت شهروندان بیشتر شود امکان مقتدر شدن شهروندان بیشتر است. مرحله بعد پاسخگو بودن نهادها است. نهادها باید بتوانند نسبت به سوالات شهروندان پاسخگو باشند. مرحله بعد ظرفیت سازی نهادهای محلی است؛ به این معنی که نهادهایی غیردولتی وجود داشته باشند که بتوانند با این اطلاعات مشارکت جمعی را افزایش دهند.

الهام فخاری عضو شورای شهر تهران با اشاره به اینکه اگر بودجه ریزی به سمت بودجه ریزی مدنی و مشارکتی پیش رود گام مهمی برداشته شده است، گفت: ما هنوز برنامه سومی در اختیار نداریم تا بر اساس آن تصمیم بگیریم. ما یک سری احکام داریم که تلاش می کنیم بر اساس آن سندی تدوین شود.

بنا بر گزارش شهرنوشت، وی درباره اولویت های شورای شهر در تدوین سند بودجه عنوان کرد: برخی از اولویت ها بر اساس محورهای لیستی که در شورا رای آورده و بر محور برنامه هایی که این لیست به مردم وعده داده لحاظ شود.

فخاری در مورد اینکه این سند دو بخش تحلیل و نتیجه گیری دارد، تصریح کرد: باید بگوییم آنطور که ما از این سند استدلال می کنیم تلاش شده که اینگونه نباشد و در حال مجاب کردن شهرداری هستیم تا دسته بندی و ساده سازی اطلاعات صورت گیرد.