به گزارش پایگاه خبری «عصر ساختمان» به نقل از فارس، عمارت اعلم السلطنه که مربوط به دوره قاجار است  در  خیابان حافظ، چهارراه عزیزخان واقع شده است.

این خانه قجری 20 سال پیش به عنوان آثار ملی ثبت شد. این بنای تاریخی در  1279 هجری شمسی ساخته شد و حدود یک قرن پیش به مالکیت مرحوم کاظم بنا نظام ملقب به اعلم السلطنه در آمد که وی از ملاک‌های  قزوین بود.بعد از کاظم بنا عمارت اعلم السلطنه به خانم سناتور فرود دختر وی رسید.

این بنای قجری در باغی واقع شده است که دارای 4 نمای شرقی، غربی، جنوبی و شمالی است و درهای ورودی خانه و زیر زمین آن و همچنین پله های آن در سمت نمای شرقی است.

شکل پنجره های هر نما با نماهای دیگر متفاوت است به نظر می رسد پنجره های نمای شرقی و نمای جنوبی دارای تزئینات و زیبایی بیشتری است فرم اصلی بنا یک مستطیل دارای اضلاع نامتقارن است.

از لحاظ سبک معماری ، این بنا ایرانی و غربی به شمار می رود.ساخت بنا به دوره مظفرالدین شاه قاجار می رسد که حدود صد سال قبل اعلم السلطنه مالک آن شده است. نمای ساختمان نشان می دهد که سبک بنا آمیزه ای از سبک معماری ایرانی و غربی است. عمده تزئینات بنا، تزئینات آجری بوده که بیشتر در نماسازی دیده می شود. این بنا در حال حاضر مرکز آموزش جهاد سازندگی است و چندین بار مورد مرمت قرار گرفته است.

در معماری جدید غربی خانه داخل فضایی قرار می گیرد که مفهوم آنرا اشکال محسوس محاط در آن تعیین می کنند اما در معماری اسلامی ، فضا اغلب از اشکال به آن معنا می دهند حصارهای باغ یا طاق ها و قوس های بازار هستند که در شهر سنتی یا خانه ای که انسان سنتی در آن زندگی می کند فضا را مشخص می کند .روبروی نمای شرقی این عمارت حوضی تقریباً بزرگ قرار دارد و اطراف آن باغچه و درخت است در این نما کالشیکاری نیز غیر از آجرکاری وجود دارد که به صورت قاب مانند است و در ازاده های بیرونی بنا استفاده شده و نقش آن یک شخصیت شاهنامه ای است.

دو رنگ اصلی در نمای ساختمان وجود دارد که نظر بیننده را به خود جلب می کند . حیاط این خانه سنگ فرش شده و باغچه های دو طرف آن گویی انسان را دعوت به داخل خانه می کند .
در تزئینات به کار رفته در بنا تزئینات آجری بیشتر به چشم می خورد که اکثراً در نمای ساختمان به کار رفته از دیگر تزئینات آن گچبری است که در راهروها و سقف ها و دیوارها به کار رفته است .پی سازی این بنا سنگی بوده و پوشش نهای شیبدار و خرپایی چوبی که با ورقهای گالوانیزه شده پوشیده شده است .

در حال حاضر مالک این بنای تاریخی وزارت جهادو کشاوزی است و مرکز تحقیقات جهاد در آن مستقر است. شهرداری تهران در راستای صیانت از باغات به دنبال تملک این باغ قجری است و در حال حاضر نیز توافقاتی صورت گرفته است.

کورش خرد معاون خدمات شهری شهرداری منطقه 11  در خصوص آخرین وضعیت باغ اعلم السلطنه به خبرنگار فارس گفت:این باغ حدود 6 هزار متر مربع است و از باغ های قجری است.

وی ادامه داد: در راستای حفظ و صیانت از باغات و فضای سبز تملک این باغ ارزشمند در دستور کار قرار گرفت.

به گفته خرد، از سال گذشته مکاتبات لازم با مرکز تحقیقات وزارت جهاد کشاورزی که در آنجا ساکن هستند صورت گرفته و همچنین شهردار تهران مکاتباتی با وزیر کشاورزی در این باره داشته است.

وی افزود: مکاتبات را به املاک شهرداری ارجاع داده ایم و قرار است قیمت کارشناسی ملک مشخص شود. بعد از مشخص شدن قیمت و توافقات کار واگذاری انجام می شود.

معاون خدمات شهری شهرداری منطقه 11 در خصوص کاربری این باغ بعد از واگذاری به شهرداری گفت: قطعا به موزه و مکان گردشگری تبدیل می‌شود.

این بنای تاریخی سال ها از سوی کارشناسی میراثی خیلی مورد توجه واقع نشده است اما وزارت جهاد خود این بنا را نگهداری کرد است و مشکل خاصی این بنا ندارد.

چندی پیش زمزمه های فروش این باغ قجری به گوش رسید و حتی رفت و آمد های صورت گرفت و گفت شد که قرار است این باغ قجری به پاساژ تبدیل شود اما این خانه به فروش نرسید و کلا موضوع منتفی شد.

و بعد از سال ها بالاخره شهرداری تصمیم گرفت این بنا را خریداری و در اختیار عموم مردم قرار دهد البته هنوز توافقات نهایی نشده است.
حفظ بناهای تاریخی در دستور کار شهرداری تهران قرار دارد و مدیریت شهری با وجود مشکلات مالی برای این منظور بودجه در نظر گرفته است.
زهرا نژادبهرام عضو شورای شهر تهران در این باره گفت: اگرچه سازمان میراث فرهنگی مسئول نگهداری از بناهای تاریخی است، اما شهرداری تهران به دلیل مدیریت شهری و علاقه‌ای که به حفظ هویت تهران دارد، در برخی موارد ورود می‌کند.

عضو شورای شهر تهران با بیان اینکه در برخی از مواقع یک بنا به خاطر ویژگی‌های هنری آن و در برخی مواقع هم به خاطر سکونت یک شخصیت در آن خانه دارای ارزش می‌شود، گفت: باید در یک توافق نانوشته بین میراث فرهنگی و قوه قضاییه، از تخریب این گونه بناها جلوگیری شود.

به گفته این مقام مسؤول در بسیاری از موارد چون مالک تمایل به ساخت و ساز دارد، تلاش می‌کند با تخریب ملک شرایط احداث ساختمان جدید را فراهم کند، در حالی که قوانین اجازه این کار را هم نمی‌دهند.

وی افزود: چاره کار این است که با دادن امتیازاتی خاص به مالک، از او خواسته شود که خودش نسبت به نگهداری از خانه اقدام کند.

عضو شورای شهر تهران خاطرنشان کرد: شهرداری توانایی خرید همه خانه‌های تاریخی را ندارد،یکی از شیوه‌های حفظ خانه‌های تاریخی این است که به مالکان امتیازاتی دهیم که در مقابل به جای تخریب، اجازه تغییر کاربری پیدا کنند. چنانچه در حال حاضر در خصوص باغات به مالک اجازه داده می‌شود تا اقدام به ایجاد کافه رستوران کند.

در حال حاضر سرنوشت بسیاری از خانه های تاریخی تهران در هاله از ابهام است و تعداد زیادی از آنها نیز در آستانه تخریب هستند.

علی محمد سعادتی مدیر وقت بافت تاریخی شهر تهران در این باره گفت: ضعف در معرفی ارزش‌های فرهنگی و تاریخی تهران به شهروندان و غفلت از قدرت مردم در پاسداری از ارزش‌ها و بروز زمینه مناسب برای معدودی فرصت‌طلب است که با سوداگری ریشه‌های هویتی و فرهنگی این شهر را پایمال می کنند و روز به روز در این مسیر فربه‌تر می‌شوند و دغدغه‌ای غیر از سود و منفعت مالی ندارند.

این مقام مسؤول ادامه داد: نباید از نظر دور داشت که متاسفانه حال و روز بسیاری از دیگر ساختمان‌های تاریخی شهر تهران چه ساختمان‌هایی که به علت آرایه‌های معماری و فرهنگی‌شان ارزشمند تلقی شده  و چه ساختمانهایی که به ثبت آثار ملی در آمده‌اند،خوب نیست.

این مقام مسؤول گفت: شورای اسلامی شهر و شهرداری باید با هدف اقتصادی کردن چرخه حفاظت و بهسازی از بناهای تاریخی درکوتاه مدت منتخبی از فعالیت‌های اقتصادی،فرهنگی، اقامتی، خدماتی متناسب با بافت تاریخی را مشخص کند و به مالکان اجازه بهره‌برداری انتفاعی از بناهای تاریخی را به شرط استقرار فعالیت‌های مجاز برای دوره‌های میان مدت و بلندمدت اراِیه کند.

به اعتقاد سعادتی، بدون شک مردم مهمترین نقش در پاسداری از این میراث گرانبها را دارند. در واقع افزایش آگاهی عمومی نسبت به ثروت‌های فرهنگی شهر و افزایش حساسیت نسبت به اقداماتی که این دارایی‌های عمومی را حفظ می‌کند بسیار اثر بخش خواهد بود.

بر اساس این گزارش، حال و روز بسیاری از مکان های تاریخی در تهران خوب نیست و شهرداری تهران قدرت خرید تمام خانه ها را ندارد. باید نهادهای مسؤول در این زمینه همکاری کنند تا این آثار حفظ شود.