عصر ساختمان- در شرایطی که افزایش دمای هوا و رشد مصرف برق، بار دیگر ناترازی در شبکه برق کشور را به یک چالش جدی تبدیل کرده، انرژی‌های تجدیدپذیر به‌ویژه خورشیدی، به عنوان یکی از اصلی‌ترین راهکارهای عبور از این بحران، وارد میدان شده‌اند. وزارت نیرو با اجرای طرح‌های متعدد در استان‌های مختلف، به‌دنبال رساندن ظرفیت نیروگاه‌های خورشیدی از ۱۷۰۰ مگاوات فعلی به بیش از ۴۷۰۰ مگاوات تا پایان تابستان امسال است.
به‌گزارش پایگاه خبری «عصر ساختمان» به نقل از ایسنا، در هفته‌های اخیر، تحرکاتی چشمگیر در توسعه نیروگاه‌های خورشیدی کشور دیده می‌شود؛ تحرکاتی که در قالب طرح ملی احداث 5000 مگاوات نیروگاه خورشیدی در حال اجراست. براساس اعلام محسن طرزطلب، معاون وزیر نیرو و رئیس سازمان ساتبا، عملیات اجرایی احداث نیروگاه‌های خورشیدی کوچک‌مقیاس با ظرفیت‌های 3 مگاوات در استان‌هایی مانند مرکزی، سمنان و دیگر مناطق کشور آغاز شده و پیش‌بینی می‌شود این واحدها تا شهریورماه به شبکه برق سراسری متصل شوند.
در حال حاضر، ظرفیت نصب‌شده نیروگاه‌های خورشیدی کشور از 1700 مگاوات فراتر رفته و برنامه‌ریزی شده که تا تیرماه، 2000 مگاوات دیگر به آن افزوده شود. در ادامه، با اضافه شدن حدود 1000 مگاوات دیگر در ماه‌های مرداد و شهریور، ظرفیت کل نیروگاه‌های خورشیدی کشور از مرز 4700 مگاوات عبور خواهد کرد. این رشد سریع در کمتر از شش ماه، بیانگر عزم جدی دولت برای رفع ناترازی برق از مسیر توسعه تجدیدپذیرهاست.
در همین راستا، طرح ملی ساخت 600 مگاوات نیروگاه خورشیدی نیز با سرعت در حال اجراست. مجری این طرح، محمد دوست‌محمدی اعلام کرده که 150 مگاوات از این ظرفیت تا پایان خرداد 1404 وارد مدار خواهد شد. به گفته او، نیروگاه‌هایی مانند خمین (3 مگاوات)، آشتیان 1 و 2 و میان‌دره سمنان (12 مگاوات قابل توسعه تا 18 مگاوات) بخشی از این برنامه هستند.
نکته مهم در این رویکرد، توجه به توان داخلی و بومی‌سازی تجهیزات مورد نیاز است. برنامه‌ریزی برای تأمین اینورتر به میزان حداقل 1700 مگاوات ظرفیت خورشیدی ویژه دستگاه‌های دولتی مطرح شده است، اینورتر که نقش قلب سیستم خورشیدی را ایفا می‌کند، باید از جریان مستقیم برق DC تولیدشده توسط پنل‌های خورشیدی، برق متناوب AC مناسب برای شبکه تولید کند.
امیر دودابی‌نژاد، معاون برنامه‌ریزی و نوآوری ساتبا در این رابطه گفته که توان تولید داخلی در حال حاضر می‌تواند در بازه 2 تا 3 ماهه، تا 100 مگاوات اینورتر تولید کند و اگر تخصیص ارز و قراردادهای قطعی صورت گیرد، امکان تولید حداقل 1000 مگاوات اینورتر در سال توسط تولیدکنندگان داخلی فراهم خواهد شد.
در همین چارچوب، دولت طبق مصوبه‌ای، کلیه دستگاه‌های اجرایی را موظف کرده تا حداقل 20 درصد برق مصرفی خود را از طریق انرژی خورشیدی تأمین کنند. به همین منظور، این دستگاه‌ها باید نیازهای خود را به ساتبا اعلام کرده و پس از تأیید، از طریق پیمانکاران ذیصلاح و با استفاده از تسهیلات بانکی نسبت به اجرای پروژه‌ها اقدام کنند.
از سوی دیگر، فرصت‌های تازه‌ای نیز برای بخش خصوصی فراهم شده است. وزارت نیرو اعلام کرده است که قصد نیروگاه‌داری ندارد و پس از احداث پروژه‌های دولتی، آن‌ها را با دریافت مجوزهای لازم به بخش خصوصی واگذار خواهد کرد. همچنین از افراد حقیقی نیز دعوت شده تا در صورت بهره‌برداری از نیروگاه‌های خورشیدی پیش از پیک تابستان، از حمایت‌ها و تسهیلات ویژه ساتبا بهره‌مند شوند.
افزایش ظرفیت نیروگاه‌های خورشیدی از 1700 به 4700 مگاوات تنها طی شش ماه، الزام دستگاه‌های دولتی به تأمین 20 درصد برق خود از انرژی خورشیدی، ساخت نیروگاه‌های 3 مگاواتی در استان‌ها، و تکیه بر توان شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی برای ساخت تجهیزات، همگی نشانه‌هایی از آغاز یک تحول اساسی در نظام تأمین برق ایران هستند. هرچند موانعی مانند ثبت سفارش، تأمین ارز و بوروکراسی اداری همچنان وجود دارند، اما اگر سیاست‌های حمایتی به درستی اجرا شود، می‌توان تابستان 1404 را نه با خاموشی، بلکه با برق تولیدی از انرژی پاک پشت سر گذاشت.
