به گزارش پایگاه خبری «عصر ساختمان» به نقل از ایرنا، این طرح که جزو یکی از مهمترین طرح های آبی جهان و از جمله پروژه های مهم ترکیه با چشم انداز 100 ساله محسوب می شود، در قالب طرح بزرگ گاپ به اجرا در می آید.
پروژه آناتولی جنوب شرقی یا همان 'گاپ' که به زبان ترکی استانبولی(Guneydogu Anadolu Projesi – GAP) خوانده می شود، یکی از بزرگترین پروژه‌های آبی در جهان و بزرگترین پروژه توسعه‌ای در ترکیه است.
این پروژه شامل 13 طرح آبیاری و برقابی و در بردارنده 22 سد و 19 نیروگاه برقابی روی دجله و فرات است.
سد ایلیسو به عنوان یکی از طرح های مهم پروژه گاپ و دومین سد بزرگ ترکیه بر روی رودخانه دجله و در حد فاصل استان ماردین و شیرناک در حال ساخت بوده و این روزها مراحل نهایی ساخت را طی می کند.
این سد، از نظر ذخیره، دومین و از نظر ظرفیت نیروگاهی چهارمین سد بزرگ ترکیه به شمار می رود.
مرحله ساختمانی احداث این سد به اتمام رسیده و در مرحله نهایی نصب تجهیزات نیروگاهی و ژنراتورهای تولید برق قرار دارد.
خبرگزاری آناتولی اعلام کرد که نصب ژنراتورهای واحد 6 این سد تا دو ماه آینده پایان یافته و پس از آن آبگیری سد آغاز می شود.
احداث این سد که از سال 2006 آغاز شده و ظرفیتی معادل 10.6 میلیارد متر مکعب گنجایش(سه برابر بزرگترین سد ایرانی یعنی کرخه) دارد، سبب خواهد شد تا از ورود 56 درصد حجم آبی که از خاک ترکیه به دجله سرازیر می‌شود، جلوگیری شده و فرایندهایی نظیر بیابان‌زایی و خشکسالی در عراق شدت یابد.
چندی پیش 'حسن الجنابی' وزیر منابع آب عراق در یادداشتی درصفحه شخصی اش در فیسبوک نوشت که مسوولان ترکیه به مقامات عراقی اطلاع داده اند که آبگیری سد ایلیسو ترکیه در مارس سال 2018 شروع می شود و انتظار می رود که این اقدام تبعات کم آبی را برای عراق به دنبال داشته باشد.
ترکیه عملیات ساخت سد ایلیسو را در 2006 آغاز کرد و پیش بینی شده بود که در 2019 به اتمام برسد اما ساخت این سد پیش از موعد مقرر آن به پایان رسیده است.
براساس گزارش ها، با ساخت این سد عظیم 56 درصد منابع آبی عراق که از طریق رودخانه دجله برای اراضی عراق تامین می شود، از دست می رود.
ایلیسو بعد از سد آتاتورک با 49 میلیارد متر مکعب گنجایش(معادل تمام 650 سد ایرانی) که در 1992 بر روی رودخانه فرات احداث شد، دومین سد بزرگ ترکیه و از جمله سدهای بزرگ جهان به شمار می رود.
مقامات ترکیه اعلام کرده اند که سد ایلیسو از نظر قابلیت نیروگاهی نصب شده با یکهزار و 200 مگاوات ظرفیت تولید برق، معادل 10 درصد برق مصرفی ترکیه را تامین خواهد کرد و نیز با تولید سالانه چهار میلیارد و 120 میلیون کیلووات ساعت برق، چهارمین سد بزرگ ترکیه بعد از سدهای آتاتورک، کبان و کاراکایا خواهد بود.
ارتفاع این سد از کف رودخانه 135 متر است و با 10.6 میلیارد متر مکعب حجم مخزن، بزرگترین سد احداث شده بر روی رودخانه دجله محسوب می شود که با رویه بتنی و بدنه و هسته خاکی و با 23.7 میلیون متر مکعب خاکریزی و بتن ریزی احداث شده است.
دریاچه سد ایلیسو بعد از آبگیری در شاخه های متعدد بین 40 تا 50 کیلومتر طول خواهد داشت و از بابت میزان انرژی تولیدی، سالانه 1.3 میلیارد لیره(حدود 370 میلیون لیره) درآمد نصیب ترکیه خواهد کرد.
برای احداث این سد بیش از هفت میلیارد لیره(حدود 2 میلیارد دلار)، برای حفظ آثار تاریخی واقع شده در محدوده این سد 350 میلیون لیره(100 میلیون دلار) و برای خرید اراضی، انتقال و اسکان اهالی نیز بیش از 2 میلیارد و 750 میلیون لیره(785 میلیون دلار) هزینه شده است.
این سد علاوه بر اشتغال 40 هزار نفری در زمان احداث و به همین میزان اشغال پس از بهره برداری، بیش از 121 هزار هکتار از اراضی دیم در حوزه پایاب در شهرستان های نصیبین، حزیره، ایدیل و سیلوپی ترکیه را به اراضی آبی مدرن تبدیل خواهد کرد.
تاکنون تعداد 727 سد در ترکیه ساخته شده است و با تکمیل سدهای در دست ساخت، تعداد سدهای ترکیه در پنج سال آینده به 2 برابر کنونی خواهد رسید.