عصر ساختمان- روزنامه ابتکار در صفحه گردشگری و میراث فرهنگی در گفت و گو با سعید شیرکوند و غلام حیدر ابراهیمبای سلامی به بررسی زمینه ها و موانع مشارکت جهانی در صنعت هتلداری پرداخت.
به گزارش پایگاه خبری«عصرساختمان » به نقل از ایرنا ،حدود سه سال پیش، گزارشی از فرصتهای مناسب سرمایهگذاری و ساخت هتل در کشورهای خاورمیانه از جمله ایران منتشر شد. این درحالی است که حضور برندهای مطرح هتلداری همچون «هیلتون» در امارات و در منطقه «رأس الخیمه» در سالهای گذشته محقق شدهبود اما حضور چنین برندهایی در عرصه گردشگری ایران اتفاقی شگفت انگیز بود. نه تنها شرکتهای سرمایهگذاری در کشورهای حاشیه خلیج فارس بلکه شرکتهای امریکایی نیز برای حضور و سرمایهگذاری در خاورمیانه اعلام آمادگی کردند.
«فریتز ون پاسکن» مدیرعامل گروه هتلهای «استاروود» که از دهه 30 میلادی به عنوان یکی از بزرگترین شرکتهای فعال در عرصه گردشگری و هتلداری مشغول به کار است و مقر اصلی آن در «کانیتیکت« امریکا قرار دارد به ایران به عنوان یک فرصت مینگرد. او دراین باره گفتهاست: «از سال 1979 میلادی و پس از پیروزی انقلاب امکان انعقاد قرارداد جدید میان ما و طرف ایرانی وجود نداشت. با این حال اکنون گروه هتلهای «روتانا» نخستین هتل خارجی بوده که در ایران سرمایه گذاری کرده است. ما امیدوار به حضور در تهران هستیم البته این موضوع به اجازه دولت امریکا بستگی دارد.»
در این میان خبر علاقه برندهایی مانند آکور و روتانا برای سرمایهگذاری در عرصه هتلداری و هتلسازی ایران نیز داغتر شد. چنانکه «عمر خدوری» مدیر و معاون اجرایی مجموعه هتلهای «روتانا» با اشاره به این موضوع که ایران یکی از کشورهای خاورمیانه است که بهترین فرصت برای هتلسازی، جذب سرمایه خارجی و به تبع آن جلب جهانگردان خارجی بیش تر را دارد گفت: «یکی از اهداف کلیدی ما گسترش فعالیتهای مان در ایران است.»
مجموعه هتلهای زنجیره ای «روتانا» از جمله هتلهایی هستند که طی سالهای گذشته جهانگردان زیادی را به سوی خود جذب کردهاند و قطعاً جمعیت 80 میلیونی ایران و ورود آن به بازارهای جهانی میتواند گزینه مناسبی برای توسعه سرمایهگذاریهای این برند باشد. دفتر اصلی شرکت هتلهای «روتانا» در ابوظبی امارات است و از سال 1993 میلادی تاکنون به فعالیت در این زمینه پرداخته است.
این گروه هم چنین در 85 کشور دیگر در خاورمیانه و شمال آفریقا نیز هتلهایی را تأسیس کرده و توانسته موفقیتهایی را در این حوزه کسب کند.
تب داغ سرمایه گذاران در پستوی مطالعات
با آنکه تب سرمایه گذاران خارجی برای حضور در عرصه گردشگری ایران بالا بود و حتی وعدههایی برای احداث مجموعه هتل هایشان تا اوایل سال 2016 داده بودند اما درحال حاضر به اواسط سال 2016 رسیدهایم و هنوز وعدهها محقق نشده است و همچنان در مراحلی همچون بررسی و مشاهده ایجاد ثبات اقتصادی بیشتر در ایران هستند.
«سعید شیرکوند» معاون سرمایه گذاری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به «ایران» میگوید: «سرمایه گذاری یک امر بلند مدت و کاملاً کارشناسانه است. به این معنا که یک سرمایهگذار برای آنکه در هر حوزهای بخواهد سرمایهگذاری کند از جمله در حوزه گردشگری لازم است که ابتدا فضای کسب و کار را بسنجد و شرایط عمومی اقتصادی آن کشور را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار دهد. امنیت سرمایه گذاری را از جهات مختلف بررسی کند، ثبات قوانین و مقررات را در کشورها مورد مطالعه قرار دهد و پس از جمع بندی این بخش، مطالعات مربوط به سرمایهگذاری را آغاز کند و به تبع این مطالعات جنبههای مختلفی اعم از مکانیابی، سایز فعالیت، چگونگی انجام سرمایهگذاری را دارد تا بتواند به مرحله بهرهبرداری از سرمایهگذاری برسد.»
به گفته او، تمام این موارد باید در مطالعات سرمایهگذار در نظر گرفته شود و سپس مقدمات و مذاکرات اولیه صورت گیرد تا به انجام فعالیت و عقد قرارداد برسد. براین اساس در صنعت گردشگری به دلیل بیاعتمادیهایی که تا قبل از روی کار آمدن دولت یازدهم در فضای داخلی و خارجی اقتصاد کشور وجود داشت به مشکلاتی برخوردیم که با انجام مذاکرات هستهای و در نهایت دستیابی به برجام بخش زیادی از موانع برطرف شد. در نتیجه مذاکرات مربوط به سرمایه گذاری بین شرکتهای بزرگ فعال در عرصه گردشگری با سرمایهگذاران داخلی و همچنین سازمان میراث و گردشگری آغاز شد.
با به نتیجه رسیدن مذاکرات هستهای و عملیاتی شدن برجام، درحال حاضر میتوان گفت که ایران تبدیل به یکی از کانونهای توجه سرمایهگذاران شدهاست و سرمایهگذاران عرصه گردشگری نیز به این مقوله به طور جدی میپردازند و در حال ارزیابی جوانب مختلف سرمایهگذاری هستند.
به گفته معاون سرمایه گذاری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، این مشارکت در دو بخش صورت میگیرد؛ بخش نخست که داوطلب بیشتری نیز دارد و سازمان میراثفرهنگی و گردشگری به دو گونه همکاریهای مربوط به آن را نظارت میکند در عرصه هتلداری است و بخش دوم مربوط به هتل سازی است.
ادامه مذاکرات
شیرکوند با تأکید برآنکه فعالیت در امر هتل سازی مستلزم صرف هزینههای هنگفت است،ادامه میدهد: «طبیعی است که در امر هتل سازی، بررسیها دقیقتر و جامعتر صورت میگیرد. در هر حال فضای کنونی کشور برای سرمایهگذاران خارجی این امید را ایجاد کردهاست که میتوانند در کشور ما در این عرصه به فعالیت بپردازند و مذاکرات در حال انجام است.»
اما این مذاکرات تا کی ادامه خواهد داشت و چه زمانی شاهد تحقق آنها خواهیم بود؟
او دراین باره میگوید: «تاکنون برخی از شرکتهای خارجی پیش قراردادهایی را با برخی شرکتها و هتل سازهای ایرانی منعقد کردهاند که امیدواریم به قرارداد تبدیل شود چنانکه در چند هتل 5 ستارهای که در تهران و برخی از مراکز استانها در حال انجام است شرکای خارجی برای هتل سازی در حال مذاکره برای عقد قرار داد هستند که امیدواریم به نتیجه لازم برسد.»
با توجه به آنکه تاکنون هیچ یک از این تفاهمنامهها یا پیش قراردادها به نتیجه و عقد قرارداد اصلی منتهی نشدهاست، معاون سرمایهگذاری سازمان میراثفرهنگی و گردشگری از بردن نام این شرکتها امتناع کرده و ادامه میدهد: «درحال حاضر نمیتوانیم نام شرکتهای خارجی را اعلام کنیم چراکه تعداد آنها بسیار زیاد و در حال مذاکرات اولیه هستند و اگر به نتیجه قطعی برسند نام آنها یا نمایندگانشان را اعلام خواهیم کرد.»میتوان گفت نام شرکتهایی مانند روتانا، آکور و شرکتهای کرهای، ایتالیایی و... در این صف قرار دارند ولی تاکنون حضور قطعی هیچ یک از این شرکتها در عرصه گردشگری نهایی نشده است. چراکه پس از گذشت چند سال همچنان مذاکرات است که ادامه دارد و بررسیها و تحقیقها و مطالعات انجام میشود.
با این وجود شیرکوند میگوید: «باید همچنان همین حرفها را شنید چراکه بیش از چهار ماه از اجرایی شدن برجام نمیگذرد و به این زودیها نمیتوان امید به منعقد شدن قراردادهای سرمایهگذاری داشت چراکه تاکنون تمام امور در حد مذاکره بوده است.»
او درخصوص زمان لازم برای به نتیجه رسیدن بررسیهای سرمایهگذاران خارجی برای حضور در عرصه گردشگری ایران اذعان میکند: «سرمایهگذاری امری است که نمیتوان برای آن زمان تعیین کنیم.»
البته معاون سرمایه گذاری سازمان میراث و گردشگری تأکید میکند: «در حوزه بازگشت سرمایه و تضمین آن برای سرمایهگذاران خارجی مشکلی نداریم چراکه دولت جمهوری اسلامی ایران اصل پول و سود تمامی سرمایهگذاران خارجی که بخواهند در کشور ایران سرمایهگذاری کنند را به طور کامل تضمین میکند و هیچ نگرانی برای سرمایهگذاران خارجی در این خصوص وجود ندارد. سایر موانع نیز مربوط به فضای کسب و کار کشور است که باید روز به روز بهتر شود تا بتوانیم شاهد گشایشی در این حوزه باشیم.»
نمایندگی سرمایهگذاران سنگاپور در ایران
با وجود این هر روز خبرهایی درباره حضور سرمایهگذاران خارجی در بازار گردشگری ایران منتشر میشود. همایشهای فرصتهای سرمایه گذاری برگزار میشود و همچنان عزم برای جذب سرمایهگذاران بالاست.
«غلام حیدر ابراهیمبای سلامی» مدیرعامل هلدینگ گردشگری تأمین اجتماعی به «ایران» میگوید: «چندی پیش در همایش فرصتهای سرمایهگذاری ایران که با حضور وزیر کار و 150 نفر از سرمایهگذاران و مدیران شرکتهای بزرگ سنگاپور برگزار شد تعدادی از این شرکتها برای حضور در زمینه هتلداری و هتلسازی ایران اعلام آمادگی کردند. لازمه تحقق این امر، انتخاب نماینده و امضای تفاهمنامه با آن بود تا بتواند مشارکت را ساماندهی کند و مقدمات ورود شرکتهای سنگاپوری برای سرمایهگذاری در بازار ایران را محقق سازد. از اینرو تفاهمنامه همکاری برای جذب سرمایهگذاری بین هلدینگ گردشگری تأمین اجتماعی(هگتا) و شرکت کیم هنگ سنگاپور امضا شد.»
این تفاهمنامه به شرکت کیم هنگ سنگاپور نمایندگی میدهد تا با شرکتهایی که علاقهمند سرمایهگذاری در صنعت هتلداری و گردشگری در ایران هستند، مذاکره کند.
به گفته ابراهیمبای سلامی، شرکت کیم هنگ یکی از شرکتهای معتبر سنگاپور است که بزودی نمایندگی دفتر خود را در تهران با همکاری هلدینگ گردشگری تأمین اجتماعی افتتاح خواهد کرد؛ تا هم دانش فنی و تکنولوژی در صنعت ساختمان و هتلسازی را به ایران منتقل کند هم درصدد جذب سرمایهگذاران برآید و در عین حال با بانکهای سرمایهگذاری که در سنگاپور فعال هستند وارد مذاکره شود و درعین حال تجربه گردشگری شرکتهای سنگاپوری که در این حوزه بسیار موفق بودند را به ایران منتقل کند.
اساس این تفاهمنامه، تسهیل فرآیند سرمایهگذاری در ایران برای شرکتهای سنگاپوری است. این تسهیل به این صورت است که آنها دفتر معتبری را که خودشان انتخاب کردهاند به صورت رسمی در تهران افتتاح خواهند کرد تا به بررسی صنعت هتلداری ایران بپردازند.
او همچنین به پروژه «100 هتل، 100 کسب و کار» در ایران اشاره کرد و گفت: «برای تحقق این پروژه نیاز داریم تا سرمایهگذاران مختلف از کشورهای متفاوت را جذب کنیم. 100 بسته سرمایهگذاری برای هتلهای 4 و 5 ستاره آماده شده و در اختیار سرمایهگذاران قرار خواهد گرفت.»
هر نوع سرمایهگذاری منوط به داشتن توجیه فنی و اقتصادی است، این امر نیز از این قاعده مستثنی نیست. با وجود این به گفته ابراهیمبای سلامی، سعی شده است تا پروژههای مشخصی تعریف شود که بخشی از آنها در تهران، شیراز، مشهد، اصفهان اجرا خواهد شد حتی زمینها، قطعات و بستههای سرمایهگذاری آنها نیز مشخص و در نظر گرفته شده است. در این میان سرمایهگذاری با سنگاپور و سایر کشورها به صورت مشترک انجام خواهد شد به این معنا که یک طرف سرمایهگذار ایرانی و طرف دیگر سرمایهگذار خارجی قرار دارد. این فعال گردشگری معتقد است: «هیچ گاه هیچ شرکتی نمیآید تمام سرمایه یک پروژه را تأمین کند درحال حاضر نیز شاهد اعلام آمادگی سرمایهگذاران ایرانی و خارجی برای مشارکت در سرمایهگذاری هستیم.»
به گفته او، درحال حاضر شرکتهای بزرگ از فرانسه، ایتالیا و کشورهای عربی در حال مذاکره هستند. به طور مثال با شرکت آکور برای بازسازی هتلهای «هما» تفاهمنامه بسته شده است. با شرکت وال سی و بوییک نیز مذاکراتی در حال انجام است و در حال انعقاد تفاهمنامه هستند. همچنین با شرکت روتانا و چند شرکت دیگر در حال مذاکره و انعقاد تفاهمنامه و قرارداد هستند. ابراهیمبای سلامی در پاسخ به این سؤال که آیا این تفاهمنامهها در مرحله نخست هستند و هنوز تضمین اجرایی و عملیاتی ندارند میگوید: «بله باید صبر کنیم چراکه سرمایهگذاری امری نیست که به این سرعت محقق شود. به طور مثال شرکت آکور بررسیهای لازم برای بازسازی 5 هتل هما را انجام داد و در حال حاضر نیز قرارداد خود را برای ما ارسال کرده و اینبار ما در حال بررسی آن قرارداد هستیم. چراکه باید زمینهها و مسائل سرمایهگذاری آماده باشد و بعد وارد عقد قرارداد شویم.»
میتوان گفت با وجود علاقه و اشتیاقی که برای حضور سرمایهگذاران خارجی در عرصه گردشگری ایران وجود دارد اما تاکنون هیچ قرارداد رسمی برای اجرایی شدن سرمایهگذاری منعقد نشده است و همچنان سرمایهگذاران حوزه گردشگری در حال بررسی، مطالعه و سنجش امکانات و موقعیت ایران هستند و تمام این فعالیتها تاکنون منتهی به عقد چند پیش قرارداد شدهاست که تا رسیدن به مرحله اجرایی و عملیاتی راهی طولانی در پیش دارند.